Hãng tin AP dẫn lời 2 quan chức Mỹ và 1 quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, ông Donald Trump đã khiến các thành viên trong nội các, các nghị sĩ và cộng đồng quốc tế bất ngờ khi không nghe tư vấn từ các cố vấn và đồng ý rút quân Mỹ khỏi Syria trong cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hồi tuần trước.
AP nhận định, cuộc diện đàm diễn ra ngày 14.12, được các quan chức giấu tên mô tả lại góp phần cung cấp một cái nhìn sâu sắc về quyết định của ông Donald Trump đã khiến Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis từ chức. Họ cũng cho biết về diễn biến trong 4 ngày nhằm thuyết phục nhà lãnh đạo Mỹ trì hoãn hoặc đảo ngược lại quyết định rút Mỹ khỏi Syria.
Cuộc gọi ngày 14.12 diễn ra một ngày sau khi Ngoại trưởng Mike Pompeo và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nhất trí để hai tổng thống thảo luận về lời cảnh báo của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc phát động một chiến dịch quân sự chống lại người Kurd được Mỹ hậu thuẫn ở đông bắc Syria và là địa điểm có lực lượng của Mỹ đóng quân.
Các quan chức cho biết, ông Pompeo, Mattis và các thành viên khác của đội ngũ an ninh quốc gia đã chuẩn bị một danh sách các điểm để ông Donald Trump trao đổi với ông Erdogan. Theo chuẩn bị ban đầu, ông Donald Trump sẽ thuyết phục nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ không tấn công người Kurd và khiến quân đội Mỹ gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, ông Trump đã bỏ qua kịch bản được các trợ lý cấp cao tư vấn và ủng hộ ông Erdogan.
Trong những ngày tiếp theo sau cuộc điện đàm, ông Donald Trump vẫn tiếp tục giữ vững quan điểm của mình. Cuối tuần qua, đội ngũ an ninh quốc gia Mỹ đã chạy đua để tìm phương án trì hoãn, đảo ngược hoặc hạn chế tác động của việc rút quân Mỹ khỏi Syria, theo các nguồn tin.
Thứ Hai tuần này, ông Bolton, Mattis và Pompeo đã gặp nhau tại Nhà Trắng nhằm tìm một phương án trung hòa nhưng được Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly và người kế nhiệm sắp tới là Mick Mulvaney cho biết, ông Donald Trump quyết tâm rút quân và không bị trì hoãn hay từ chối, theo các quan chức.
Bộ ba tiếp tục tìm cách cứu vãn tình thế trong ngày tiếp theo nhưng tiếp tục bị từ chối.
Tuy nhiên, Nhà Trắng bác bỏ thông tin mà về cuộc gọi do các quan chức tiết lộ nhưng không nêu chi tiết.
"Rõ ràng thông tin về nội dung này là không đúng sự thật. Những thông tin này rõ ràng rằng đây là phiên bản không đúng của các sự kiện từ các nguồn tin thiếu thẩm quyền về vấn đề này, có thể là từ các nguồn không nêu tên ở Thổ Nhĩ Kỳ" - phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Garrett Marquis nói.