Trên những cung đường miền núi phía Bắc, đầu mùa hè có một loài hoa làm nức lòng người bởi vẻ đẹp và hương thơm mê đắm. Hoa có cái tên rất mộc mạc: Hoa trẩu. Hoa không nức tiếng như nàng ban, nàng đào, nàng mận, đỗ quyên... mà có chút gì đó đơn sơ nhưng thấm đượm bao tình cảm. Hoa bung nở trắng muốt xuyến xao tình tứ, bình dị tô đẹp cho cuộc sống.

Chúng tôi có hỏi bà con dân tộc thiểu số sống ở Cao Bằng, Bắc Kạn về loài hoa này, họ không rõ tại sao lại gọi loài hoa này là trẩu, họ chỉ nhớ đã gắn bó với loài cây này rất nhiều đời. Cây trẩu để lấy gỗ, quả trẩu được dùng làm thuốc chữa bệnh. Và hơn thế nữa, bà con thích vẻ đẹp của hoa trẩu, thích hương hoa nhẹ nhàng, ấy vậy nên cứ gắn bó, cứ yêu quý loài hoa này.

Hoa trẩu có nét đẹp riêng, khác với hoa ban, hoa mận nở kiêu sa, lộng lẫy trên những cành cây trụi lá, thì trẩu lại e ấp dưới những tán lá xanh ươm. Hoa trẩu be bé, trắng xinh với những chiếc nhị vàng và cuống nhị đỏ hồng, cách xen màu của cánh hoa, của nhị hoa duyên dáng và hài hòa.

Hoa mọc thành chùm, lấp ló trong những chiếc lá to như bàn tay. Một chùm hoa trẩu có hàng trăm bông hoa nhỏ, xếp thành chùm tròn và to, được những chiếc lá ôm ấp lấy. Dưới làn gió mát, những tán lá, tán hoa rung rinh, lấp lánh một vài vệt nắng, duyên dáng, nhẹ nhàng.

Giữa những quả đồi, những vùng rừng núi hoang sơ, gập ghềnh, trẩu vươn mình đón nắng và khoe những chùm hoa tươi tắn. Ngay cả khi rơi xuống mặt đất, cánh hoa vẫn nguyên nét rạng rỡ, tinh khiết. Những bông hoa nhỏ xíu mà cứng cỏi như tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của núi rừng. Dừng chân nghỉ dưới những gốc trẩu bên đường, mùi hoa thơm mát khiến lòng nhẹ bẫng, dịu đi mệt mỏi trên những cung đường quanh co.

Cây trẩu vươn cao, bung những chùm hoa rạng rỡ, làm sáng bừng những vạt rừng. Trên những cung đường, chúng tôi dễ dàng bắt gặp những vạt núi, những sườn đồi đang làm duyên dưới nắng, màu trắng, màu xanh mát mắt và tươi đẹp, tràn trề nhựa sống. Nhìn từ xa, hoa trẩu mộc mạc, e ấp tựa như nụ cười tình tứ của những cô gái Thái, những cô gái Mông, Dao... Nhìn gần, hoa tựa như những ngôi sao nhỏ xinh xắn, chiếm lấy sự yêu quý của con người một cách nhẹ nhàng.

Đơn sơ mà tinh khôi, những chùm hoa trẩu lấp ló dưới nắng hè của vùng cao vấn vít những bước chân, làm nao lòng những ai yêu núi rừng, bởi vẻ đẹp mộc mạc như chính con người vùng cao, bởi hương thơm thoảng mát dịu lòng người. Ai đã đi qua Tây Bắc, Đông Bắc mùa hoa trẩu, không khỏi xao xuyến bởi những cảm xúc riêng có của vùng đất này.