Theo chuyên gia tâm lý Ngô Phạm Thị Thúy Trinh - Đơn vị tâm lý – Khoa Sức khỏe Trẻ em Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM), phần lớn những trẻ chậm nói hoặc giao tiếp kém nếu không được can thiệp sớm trước 3 tuổi sẽ tiếp tục để lại ảnh hưởng lâu dài.

Biểu hiện ở trẻ chậm phát triển

Trẻ dưới 2 tuổi nếu có các biểu hiện như không nhìn thẳng vào mắt người đối diện, không để tâm và tập trung vào lời nói của người khác, không có biểu hiện phản ứng khi được người khác vuốt ve, yêu cầu thứ mình muốn nhưng lại không thể giao tiếp tích cực.

Cùng với đó, phát âm quá ngọng hoặc chỉ có thể nói những từ đơn lẻ như mẹ, bố, lời nói, hành động ngôn ngữ cơ thể hoặc hoạt động giao tiếp không thể thực hiện được, cha mẹ cần đưa con tới khám tại các cơ sở y tế, bác sĩ chuyên khoa.

Nếu trẻ không gặp vấn đề về hành động tương tác giao tiếp, chỉ là chậm nói, người thân chỉ cần can thiệp tích cực ở nhà để tăng cường khả năng ngôn ngữ cho trẻ. Bắt chuyện với trẻ nhiều hơn, khi trẻ đang chơi thì ngồi bên cạnh và mô tả hành động của trẻ như đang tường thuật một trận đấu thể thao sẽ có hiệu quả.

Để con phát triển ngôn ngữ, cần tạo ra nhiều cơ hội giao tiếp qua lại với trẻ và chủ động can thiệp. Tuy nhiên, không nên liên tục nhắc trẻ nói hoặc hỏi trẻ. Càng như vậy, trẻ sẽ càng thu mình lại và lảng tránh nói chuyện. Chỉ cần những người xung quanh tích cực nói chuyện với trẻ, nói thật chậm, dễ hiểu, rõ ràng để trẻ nghe hiểu được.

Tiêu chuẩn căn cứ để đưa trẻ đến gặp chuyên gia

Sau khi đã cố gắng để thúc đẩy khả năng ngôn ngữ của trẻ tại nhà mà trẻ vẫn chậm hơn bạn bè cùng tuổi từ 1 năm trở lên, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp cơ sở y tế, bác sĩ chuyên khoa. Theo đó, trẻ 30 tháng tuổi nhưng số lượng từ sử dụng không quá 10 từ.

Trẻ 36 tháng tuổi nhưng chưa thể nói thành câu dài. Khi được 2 tuổi, trẻ bình thường có thể sử dụng hơn 200 từ và tạo nên các câu đơn giản. Trẻ chậm nói nhưng không phải cách biệt hơn 1 năm so với trẻ khác, vẫn từ từ nói được nhiều hơn, có thể để trẻ ở nhà và gia đình tiếp tục hỗ trợ.

Đặc biệt, cha mẹ cần nhờ giáo viên ở nhà trẻ, trường mầm non quan tâm đặc biệt tới trẻ. Để ý nhiều tới trẻ, cô giáo sẽ có cơ hội quan sát để so sánh mức độ phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Khi nhận ra vấn đề ở trẻ, giáo viên cần tích cực thông báo cho phụ huynh và cung cấp thông tin hữu ích.