Ngày Rằm tháng 7 Âm lịch hay còn được biết đến là ngày Lễ Vu Lan, đây là ngày lễ báo hiếu - một trong những lễ vô cùng quan trọng của Phật giáo. 

Vào ngày này, tại các chùa cũng tổ chức lễ Vu Lan, vốn được coi là ngày dành cho mẹ, những người có mẹ còn sống sẽ cài một bông hồng đỏ lên áo và những người có mẹ đã mất sẽ đeo một bông hồng trắng, tới chùa cầu kinh để linh hồn mẹ được an lành, siêu thoát.

Ngày nay, các tiết lễ Trung nguyên, Vu Lan hay Xá tội vong nhân vào ngày rằm tháng 7 đã trở thành sinh hoạt tín ngưỡng truyền thống của người Việt.

Các hoạt động này vừa mang ý nghĩa tâm linh vừa mang ý nghĩa xã hội, là sự kết hợp giữa giáo lý tôn giáo và tín ngưỡng dân gian.

Theo sách "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" của tác giả Thích Thanh Duệ, người xưa cho rằng, ngày Rằm tháng 7 hàng năm, mọi tội nhân cõi Âm, trong đó có những vong linh của gia đình, họ tộc mình đang bị giam cầm nơi địa ngục được xá tội và ra khỏi âm phủ lên dương gian.

Bởi vậy, các gia đình ở dương gian làm cỗ bàn, vàng mã cúng gia tiên, cầu siêu độ trì cho họ. Ngoài cúng gia tiên ngày ''Xá tội vong nhân'' mọi nhà còn bày lễ cúng chúng sinh ngoài sân, trước thềm nhà để cúng cô hồn, ma đói là những vong linh ''không nơi nương tựa''

Ngoài ra, ông bà ta quan niệm rằng, để tưởng nhớ ông bà tổ tiên, các gia đình thường làm một mâm cỗ mặn, tiền vàng và một số món đồ hàng mã để dâng lên bàn thờ tổ tiên vào ngày 14 hay đúng Rằm tháng 7 (15.7 Âm lịch).

Những điều chú ý khi cúng Rằm tháng 7, Lễ Vu lan, Xá tội vong nhân:

Nên cúng vào ban ngày

Vào ngày Rằm tháng 7, những gia đình có điều kiện thường chuẩn bị hai mâm cỗ cúng. Một mâm cỗ mặn để cúng tổ tiên tại bàn thờ và một mâm cỗ chay để cúng chúng sinh - gọi là cúng cô hồn đặt ở sân trước nhà hoặc trên vỉa hè.

Quan niệm dân gian cho rằng, lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào xẩm tối vì lúc này mặt trời đã lặn, cửa âm phủ đã đóng. 

Không nên cúng cô hồn bằng món mặn

Lễ Xá tội vong nhân (cúng cô hồn) thường là các món chay. Dân gian quan niệm không cúng cô hồn món mặn vì sẽ khơi dậy lòng tham, sân, si... Đặc biệt, khi cúng phải đặt lễ cúng trước cửa nhà.

Mâm cúng cô hồn gồm có các lễ vật: Quần áo chúng sinh với nhiều màu sắc, các loại bỏng ngô, chè lam, kẹo vừng, cháo, tiền vàng, cốc nước lã hoặc rượu, đĩa gạo trộn lẫn với muối (đĩa này sẽ được rắc ra vỉa hè phía xa nhà), ngô, khoai lang luộc để cúng cho những cô hồn, ma đói không nơi nương tựa.

Khi rải tiền vàng ra mâm cúng phải để 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc, mỗi hướng từ 3-5-7 cây hương. Bày lễ và cúng ngoài trời hoặc trước cửa chính ngôi nhà. Kết thúc lễ cô hồn, gạo, muối được vãi ra sân, đường, sau đó là đốt vàng mã.