Nghiên cứu công bố trên tạp chí Royal Society B ngày 16.11 dùng phương pháp chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) và cho thấy sự gắn bó giữa các thế hệ. 

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học Đại học Emory ở bang Georgia, Mỹ, quét não của 50 người bà đang xem ảnh các cháu của họ, ở độ tuổi từ 3 đến 12. Để so sánh, các bà cũng được cho xem ảnh của một đứa trẻ không rõ danh tính, con gái hoặc con trai của các bà, và một người lớn không rõ danh tính.

James Rilling, nhà nhân chủng học và thần kinh học, trưởng nhóm nghiên cứu, cho hay: "Khi xem ảnh cháu mình, họ thực sự cảm nhận được cảm xúc của cháu. Khi đứa trẻ thể hiện sự vui tươi, bà cảm nhận được điều đó. Khi những người cháu thể hiện sự buồn bã, các bà cũng cảm nhận được sự phiền muộn".

Trong khi đó, khi cho bà nội, bà ngoại xem ảnh của những người con đã trưởng thành của mình, có sự kích hoạt mạnh mẽ những vùng não liên quan tới sự đồng cảm về nhận thức, tức cố gắng hiểu những gì một người đang nghĩ hoặc cảm nhận và thử giải mã, mà không liên quan nhiều tới cảm xúc. 

Chuyên gia James Rilling cho hay, điều này có thể liên quan tới vẻ ngoài dễ thương của trẻ em được khoa học gọi là "baby schema" - tức những cá thể non của nhiều loài đều gợi lên phản ứng muốn chăm sóc. 

Khác với những loài linh trưởng khác, ở con người, các bà mẹ được giúp đỡ trong việc nuôi dạy con cái. Chuyên gia Rilling muốn hướng sự quan tâm tới các bà để khám phá một lý thuyết trong nhân chủng học được gọi là "giả thuyết bà". Giả thuyết cho rằng, lý do tiến hóa mà phụ nữ có xu hướng sống lâu - vượt xa số năm sinh sản của họ - là để mang lại lợi ích cho những người con đẻ đã trưởng thành và các cháu của họ.

Bằng chứng ủng hộ giả thuyết đã được tìm thấy trong các xã hội, trong đó có những người săn bắn hái lượm Hadza ở phía bắc Tanzania. Tại đây, những người bà cung cấp củ dinh dưỡng cho cháu của họ. Hiệu ứng này cũng được thấy ở các loài khác như voi, cá voi sát thủ.

Theo chuyên gia Rilling, nghiên cứu mới thực sự là cái nhìn đầu tiên về bộ não của các bà bởi nghiên cứu quét não trên người cao tuổi thường tập trung vào nghiên cứu các tình trạng như bệnh Alzheimer.

Những người bà trong nghiên cứu đến từ khu vực Atlanta, Georgia, xuất thân từ nhiều nền tảng kinh tế và chủng tộc. Các bà cũng được yêu cầu điền vào bảng câu hỏi và kết quả cho thấy những người mong muốn được tham gia nhiều hơn vào việc chăm sóc các cháu thì có vùng não quan tâm nhiều hơn. 

Khi so sánh nghiên cứu mới với kết quả từ nghiên cứu trước đó về các ông bố, chuyên gia Rilling nhận thấy, nhìn chung, các bà kích hoạt mạnh mẽ hơn những vùng liên quan đến cảm xúc đồng cảm và động lực. 

Chuyên gia Rilling cũng phỏng vấn từng đối tượng nghiên cứu để hiểu về những thách thức và niềm vui khi trở thành bà. Thách thức lớn nhất là sự khác biệt về quan điểm của họ với các con về cách nuôi dạy cháu. Dù vậy, nhiều bà cảm thấy có thể hiện diện nhiều hơn vì họ không phải chịu áp lực về thời gian và tài chính như khi nuôi con nhỏ. "Bởi vậy, nhiều người trong số họ cho biết thực sự thích làm bà hơn là làm mẹ" - ông nói.