Vào cuối tháng Chạp mỗi năm, trước khi làm cơm Tất niên và đón Giao thừa, các gia đình thường đi tảo mộ. Lễ tảo mộ (hay còn gọi là tạ mộ) cuối năm hay còn được biết đến là lễ Chạp là một phong tục lâu đời của dân ta. Đây là một trong việc làm con cháu thể hiện lòng thành kính với đức hiếu sinh tới đấng sinh thành và tổ tiên đã khuất.
Lễ tạ mộ thường diễn ra từ 20 đến 30 tháng Chạp. Tháng Chạp năm Tân Sửu 2021 kết thúc vào ngày 29 Âm lịch. Các gia đình thường ra khu mộ của Tổ tiên, dòng họ để lễ tạ Tổ thần, dọn dẹp, lau chùi, sửa sang, cắt bỏ cây cối xung quanh mộ. Đồng thời, xin rước vong linh các cụ về ăn Tết cùng con cháu.
Văn khấn lễ tảo mộ ngày cuối năm
Bài văn khấn lễ tảo mộ ngày cuối năm trích từ trang 10 trong cuốn sách "Văn khấn cổ truyền của Người Việt" do Nhà xuất bản Hồng Đức phát hành.
(Văn khấn Tạ mộ để xin phép Thổ thần, Thổ Địa nơi đó cho ông bà về ăn Tết)
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con xin kính lạy:
Ngài Kim niên Đương cai (đọc tên riêng của quan Hành khiển năm đó: Mộc Tinh hành binh chi thần) Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, (đọc tên riêng của vị thần quan Hành binh năm đó: Ngụy Vương Hành khiển) Chi Thần, (đọc tên riêng của vị Phán quan năm đó: Tiêu Tào phán quan) Phán Quan.
Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương.
Ngài Bản xứ Thành linh Thổ địa Tôn thần,
Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ long mạch Tôn thần, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh long, Hữu Bạch hổ cùng liệt vị Tôn thần cai quản trong xứ này.
Kính lạy hương linh cụ..........
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp, nhằm tiết cuối đông sắp sang năm mới.
Chúng con là..............
Sắm sanh vật phẩm, hương hoa, phù tửu, lễ nghi, trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh Bản gia Tiên tổ chúng con là......... có phần mộ tại đây về với gia đình đón năm mới, để cho cháu con phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần phù thùy doãn hứa. Âm dương cách trở, bát nước nén hương, biểu tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo!