Lợi ích việc áp dụng giá điện hai thành phần

TS. Nguyễn Huy Hoạch - Hội đồng khoa học Năng lượng Việt Nam cho biết, trên thế giới, việc tính giá điện hai thành phần đã được nhiều nước thực hiện, gồm giá công suất (tính theo kW) và giá điện năng (tính theo kWh), phần lớn áp dụng cho các khách hàng sử dụng điện cho mục đích sản xuất, kinh doanh và có một số nơi áp dụng cho cả điện sinh hoạt.

Việc áp dụng giá điện hai thành phần giúp đưa ra tín hiệu đúng cho cả bên sản xuất điện và bên tiêu thụ điện, nâng cao hiệu quả kinh tế từ việc phân bổ, cũng như sử dụng nguồn lực hợp lý.

"Giá điện một thành phần (chỉ tính phần điện năng) hiện đang được áp dụng tại nước ta có ưu điểm là đơn giản, nhưng không phản ánh đúng chi phí người tiêu dùng gây ra cho hệ thống.

Việc áp dụng thêm giá công suất, bên cạnh việc tính lượng điện năng tiêu thụ, sẽ góp phần khuyến khích khách hàng sử dụng điện hiệu quả. Từ đó nâng cao hệ số phụ tải điện, tiết kiệm được tiền điện, giúp giảm việc đầu tư công suất nguồn và mở rộng lưới điện.

Đặc biệt, đối với những khách hàng đăng ký công suất lớn hơn so với nhu cầu sử dụng thực tế, ngành điện sẽ thu hồi được cả chi phí đầu tư", TS. Nguyễn Huy Hoạch cho hay.

Theo TS. Nguyễn Huy Hoạch, trong bối cảnh các công ty điện lực đã áp dụng công tơ điện tử, đặc biệt là khách hàng sử dụng điện cho mục đích sản xuất, kinh doanh, việc triển khai giá bán điện theo công suất và điện năng là cần thiết nhằm đảm bảo giá điện phản ánh đúng, đủ chi phí. Xuất phát từ quan điểm này, cơ chế giá điện hai thành phần được xem như biện pháp quản lý nhu cầu phụ tải tự nhiên.

Thực tế, hiện nay, các tổng công ty điện lực đã triển khai áp dụng công tơ điện tử có khả năng đo công suất và điện năng đối với hầu hết các khách hàng sử dụng điện cho mục đích sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó, việc triển khai giá bán điện theo công suất và điện năng là cần thiết nhằm đảm bảo giá điện tạo tín hiệu phản ánh đúng, đủ chi phí (về mặt công suất) tới khách hàng sử dụng điện.

Lộ trình áp dụng như thế nào?

Ông Nguyễn Minh Đức - Ban Pháp chế Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho hay, giá công suất hiểu nôm na như giá cước điện thoại cố định, tức là một số tiền cố định gọi là tiền thuê bao hàng tháng, dù không nghe gọi gì, gọi là giá công suất. Phần thứ hai là tính trên lượng điện năng tiêu thụ, gọi là giá điện năng.

Về lộ trình thực hiện cơ chế giá điện 2 thành phần, ông Nguyễn Minh Đức cho rằng, giá điện hai thành phần không phải là một đề xuất mới. Từ năm 2013, Chính phủ đã có yêu cầu áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần và giao cho Bộ Công Thương chuẩn bị lộ trình áp dụng để Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Bộ Công Thương cũng đã nghiên cứu vấn đề này, dù mất khá nhiều thời gian. Bộ đang sửa đổi Quyết định 28/2014 của Thủ tướng Chính phủ về biểu cơ cấu giá điện. Trong quá trình sửa đổi thì vấn đề giá điện 2 thành phần cũng được các bộ ngành hết sức quan tâm.

Bộ Công Thương cũng đã giải trình là đang khẩn trương chuẩn bị việc này và có kế hoạch sửa đổi toàn diện, căn bản Quyết định 28. Còn lần sửa đổi này tạm xử lý các vấn đề mà dư luận bức xúc.

Trước mắt, nếu có thay đổi thì thay đổi ở những khách hàng phi sinh hoạt trước. Các khách hàng hộ gia đình chắc sẽ ở giai đoạn tiếp theo.

Nhưng kể cả khi chỉ tác động đến khách hàng phi sinh hoạt thì cũng là sự thay đổi lớn có thể ảnh hưởng đến hàng triệu khách hàng. Có lẽ là cần thực hiện cơ chế thí điểm khách hàng mới ở một vài nơi trong một khoảng thời gian ghi nhận ý kiến phản hồi từ phía khách hàng.