ThS Phùng Quán, Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia TPHCM cho hay, trong quá trình tư vấn cho các em học sinh, một số câu hỏi ông nhận được nhiều nhất là: "Em học ngành này ra có việc làm không? Cơ hội việc làm ngành này như thế nào? Trường có bảo đảm em tốt nghiệp xong sẽ có việc làm hay không? Em sợ ra trường làm trái ngành quá. Lương ngành này cao không?...".

Theo ThS Phùng Quán, ngành học nào đang được đào tạo trong các trường đều có nhu cầu trong xã hội.

Hiện nay, các trường đại học chỉ có hơn 370 ngành đào tạo, còn số lượng công việc thực tế trong cuộc sống thì gấp nhiều lần. Vì thế, nhiều người học xong nhưng công việc không đúng ngành chính.

Những kiến thức học trong trường có thể hỗ trợ rất nhiều khi làm những ngành gần tương đồng hay áp dụng để làm nhiều công việc khác.

"Chẳng có trường nào, ngành nào có thể bảo đảm cho em có việc làm 100% nếu em không đủ năng lực, không có kỹ năng và thái độ luôn tiêu cực cả. Khi có năng lực chuyên môn tốt, có kỹ năng nghề nghiệp giỏi, có kỹ năng mềm thì chắc chắn sẽ có công việc như ý. Để thành công cần phải có thái độ luôn tích cực, cầu tiến", ông Quán nhận định.

Cũng theo vị trưởng phòng, thu nhập khi ra đi làm doanh nghiệp sẽ trả dựa trên ba yếu tố (P1) Position – vị trí công việc, (P2) Person – năng lực cá nhân và (P3) Performance – kết quả công việc mà sẽ trả công cho phù hợp. Chẳng doanh nghiệp nào làm "từ thiện" với nhân viên tồi cả.

Trả lương theo công việc (P1) thể hiện làm việc gì trả lương đó. Để trả lương theo công việc, doanh nghiệp sẽ xác định giá trị của công việc (tầm quan trọng của công việc) và quyết định mức lương cần trả cho công việc trong tương quan với các công việc khác và mức lương phổ biến trên thị trường lao động. Công việc càng có giá trị cao thì mức lương càng cao.

Trả lương theo cá nhân (P2) thể hiện cùng một công việc, cá nhân có năng lực tốt hơn được hưởng mức lương cao hơn. Để trả lương theo cá nhân, doanh nghiệp định nghĩa các bậc năng lực hay mức độ đáp ứng của cá nhân so với yêu cầu công việc.

Trên cơ sở đó, doanh nghiệp xây dựng các bậc và mức lương tương thích với bậc năng lực mà cá nhân đáp ứng được so với yêu cầu công việc.

Trả lương theo thành tích hay theo mức độ hoàn thành công việc (P3) thể hiện cá nhân được giao nhiệm vụ sẽ được hưởng lương năng suất và thưởng theo mức độ hoàn thành công việc.

Chính vì vậy, ngoài việc chọn ngành học phù hợp với năng lực, sở trường thì người học cũng luôn cần có rèn luyện, phấn đấu tốt trong học tập.

Sự năng động, thái độ tích cực để hòa nhập trong những môi trường mới cũng quan trọng không kém gì kiến thức chuyên môn.