Cơ quan chủ quản chưa buông quyền, trường đại học khó tự chủ
Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo Giáo dục 2018 với chủ đề “Giáo dục đại học - Chuẩn hóa và hội nhập quốc tế” tổ chức ngày 17.8, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam hoan nghênh Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội và Đại học Quốc gia TPHCM đã tổ chức hội thảo này, trong bối cảnh Quốc hội chuẩn bị thông qua Luật Giáo dục đại học.
Tại hội thảo, nhiều đại biểu đề cập đến vấn đề đẩy mạnh tự chủ đại học như là chìa khóa để nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Tuy nhiên, hiện việc tự chủ còn vướng nhiều cơ chế, rào cản. Đồng tình về điều này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ ra ba nguyên nhân khiến việc tự chủ của các trường đại học còn gặp khó khăn.
“Thứ nhất là từ cơ quan quản lý nhà nước, mà chính là Bộ GDĐT, các bộ hoặc UBND các tỉnh là cơ quan chủ quản. Về cơ bản, chúng ta nói lý thuyết là đẩy mạnh tự chủ nhưng không muốn buông quyền...
Lý do thứ hai từ chính các trường đại học, tương tự giống như các doanh nghiệp nhà nước cũng muốn tiếp tục cơ chế bao cấp, bình bình như ngày xưa.
Lý do thứ 3, một phần từ người học và xã hội, là hệ quả của hai lý do trên. Mọi người nghĩ rằng học phổ thông rất vất vả, cố thi bằng được vào đại học. Khi vào được đại học là coi như xong, vào bao nhiêu ra bấy nhiêu. 3 lý do đó tổ hợp lại gây ra những khó khăn”- Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ.
Cần đẩy mạnh tự chủ về chuyên môn
Khi nói đến tự chủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng cần phải hiểu tự chủ cho đúng. Trường đại học có nhiều sứ mệnh, nhưng có một sứ mệnh là sáng tạo ra tri thức. Việc tự chủ về chuyên môn sẽ giúp khơi dậy sự sáng tạo của từng thành viên trong nhà trường. Đây là tự chủ căn bản nhất.
Bên cạnh đó, các trường đại học cũng cần được tự chủ về tài chính, tức là phải được tự chủ về nguồn thu và nguồn chi. Trong nguồn thu phải có nhiều nguồn chứ không phải chỉ mình học phí.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, các trường không nên hiểu tự chủ có nghĩa là tăng học phí, làm giảm mất cơ hội tiếp cận đại học của học sinh nghèo.
Giáo dục đại học phấn đấu đuổi theo giáo dục phổ thông
Nhấn mạnh tự chủ là xu thế tất yếu, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng cần phải luật hóa việc này trong Luật Giáo dục đại học: “Giáo dục đại học chúng ta ví von như đoàn tàu, một số năm rất gian khổ, máy đã nổ rồi, đây là chặng quan trọng để chúng ta tiến.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng chia sẻ, dù giáo dục phổ thông còn rất nhiều điều chúng ta không hài lòng, nhưng theo đánh giá quốc tế đã được xếp vào nhóm 50 nước có nền giáo dục phát triển trên thế giới. Còn giáo dục đại học Việt Nam không có mặt trong top 50 nước hàng đầu.
“Theo một số đánh giá, giáo dục đại học Việt Nam đứng khoảng 80 trên thế giới. Giáo dục đại học Việt Nam hãy phấn đấu đuổi theo giáo dục phổ thông” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.