Hàn lâm và quá tải

Bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 “Công nghệ giáo dục” do GS Hồ Ngọc Đại làm chủ biên được áp dụng giảng dạy từ 1978 là một trong những bộ SGK được nộp lên Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) để tiến hành thẩm định cho chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ áp dụng từ năm học 2020-2021. Sau vòng 1, cả 15/15 thành viên của Hội đồng thẩm định quốc gia đã chấm “không đạt” với bộ sách này.

Theo GS Trần Đình Sử - Chủ tịch Hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt - khi thẩm định Hội đồng thẩm định SGK phải bám sát vào 4 điều, 13 tiêu chí và 40 chỉ báo trong Thông tư 33/2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tiêu chuẩn sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Sách “Tiếng Việt 1” của chương trình mới có các tiêu chí là nghe, nói, đọc, viết, dạy phân biệt chính tả, biết kể chuyện... Tuy nhiên, sách “Tiếng Việt Công nghệ giáo dục 1” của GS Hồ Ngọc Đại chủ yếu dạy âm, chữ, quy tắc chính tả, về ngữ âm tiếng Việt, hay các khái niệm âm đầu, âm đệm, âm cuối, âm đôi. Những kiến thức này có tính hàn lâm và quá tải.

Còn GS-TS Mai Ngọc Chừ - một thành viên của hội đồng thẩm định SGK Tiếng Việt lớp 1 - cũng cho rằng, sách của GS Hồ Ngọc Đại dạy “một mớ kiến thức không cần thiết về ngữ âm”.

Ông dẫn chứng: Những câu thành ngữ, tục ngữ như “bé xé ra to”, “con cà con kê”, “trăm thứ bà giằng”… là kiến thức khó. Học sinh phải tiếp cận với kiến thức ngôn ngữ học, khái niệm âm đệm, nguyên âm đôi. GS Chừ nói rằng, kiến thức này khó với cả sinh viên năm nhất ngành ngôn ngữ, nói gì đến học sinh lớp 1.

Còn PGS Trần Kiều - thành viên Hội đồng thẩm định SGK lớp 1 - đánh giá, bộ sách của GS Hồ Ngọc Đại có những nội dung rất hay, nhưng không bám theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

Ông nhấn mạnh: “Tôi mong GS Đại sẽ bám theo chương trình giáo dục phổ thông mới để sửa, viết lại. Còn với sách gửi thẩm định như vừa qua, tôi cho rằng Bộ GDĐT không thể thay chương trình để đi theo bộ sách của GS Đại được”.

930.000 học sinh đang theo học sẽ ra sao?

Trước thông tin này, GS Hồ Ngọc Đại cho biết, ông “không phục” với những nhận định của hội đồng thẩm định.

Theo tác giả, bộ sách của ông đã được thực tiễn chứng minh. Tính đến thời điểm hiện tại, riêng sách “Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục” được triển khai dạy học cho khoảng 930.000 học sinh. Học sinh đọc thông, viết thạo, không tái mù sau khi học xong lớp 1.

Ông đặt câu hỏi: “15 người trong hội đồng thẩm định hơn, hay 930.000 học sinh đang theo học bộ sách này hơn?”. Tại sao bộ sách đã được thực tiễn chứng minh, học sinh vui vẻ khi học tập, lại bị đánh giá là không đạt yêu cầu?

Chia sẻ về cuốn sách theo phương pháp công nghệ giáo dục, chị Nguyễn Thị Hương Giang (công tác tại Đại sứ quán Ba Lan, học sinh khóa đầu tiên của Trường Tiểu học thực nghiệm) khẳng định, chị thấy may mắn vì được học chương trình Công nghệ giáo dục. Anh Nguyễn Khương Trang (đang công tác tại Bộ Ngoại giao) cũng là học sinh khóa đầu tiên của Trường thực nghiệm cho hay, chương trình “Công nghệ Giáo dục” của GS Hồ Ngọc Đại không chỉ có cách đánh vần nhiều người cho là khó hiểu, mà ở đó có những triết lý giáo dục vô cùng tiến bộ của GS Hồ Ngọc Đại.

Trước những ý kiến trái chiều, “số phận” của bộ sách chương trình công nghệ giáo dục lớp 1 đang vô cùng bấp bênh. Trong khi hội đồng thẩm định cho rằng việc sửa chữa (nếu có) cũng phải mất một năm, sau đó có thể tiếp tục thẩm định lại, thì giáo sư Hồ Ngọc Đại đã lên tiếng khẳng định bộ sách của ông đã hoàn thiện và ông sẽ không sửa chữa gì thêm. Điều đó đồng nghĩa với việc sách công nghệ giáo dục có thể sẽ bị dừng hẳn.