Sau 120 phút làm bài thi, thí sinh tại Hà Nội và TPHCM đã hoàn thành môn thi đầu tiên - môn Ngữ Văn.

Tại Hà Nội, đề thi môn Ngữ văn gồm 2 phần, phần I yêu cầu thí sinh xác định thể loại, nêu cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ và phân tích hiệu quả của phép tu từ trong bài thơ "Sang thu" của nhà thơ Hữu Thỉnh.

Phần II đưa ra đoạn trích yêu cầu thí sinh trình bày suy nghĩ về ý kiến: "Phải chăng hoàn cảnh khó khăn cũng là cơ hội để mỗi người khám phá khả năng của chính mình".

Còn tại TPHCM, đề thi môn Ngữ văn được đánh giá tương đối hay, ngữ liệu phù hợp, có tính mở, gần gũi với thực tế đặc biệt là hướng tới cách ứng xử đẹp, tích cực của con người trong xã hội, đặc biệt đề thi vẫn có “đất diễn” dành riêng cho những học sinh giỏi môn Văn.

Theo nhận định của cô Đỗ Khánh Phương – Giáo viên Ngữ văn  - Hệ thống Giáo dục HOCMAI, bắt đầu từ năm học 2018-2019, TPHCM có sự cách tân về cách thức ra đề thi tuyển sinh vào lớp 10 theo hướng mở và quan điểm đó tiếp tục được thể hiện ở đề thi năm nay.

Hình thức thể hiện đề thi, cấu trúc và barem điểm vẫn giữ nguyên với 3 câu hỏi được phân bổ điểm theo tỉ lệ 3/3/4. Trong đó, câu hỏi thứ 3 luôn có 2 lựa chọn cho thí sinh. Cụ thể nhận định về từng câu như sau:

Câu I (3,0 điểm): Có cấu trúc tương tự như đề năm 2018 với 4 ý hỏi, trong đó ý 1 và ý 2 ở mức độ tương đối cơ bản. Ý 3 yêu cầu học sinh phải chỉ ra điểm chung và điểm khác biệt về nội dung nên học sinh phải lưu ý đọc kĩ văn bản mới trả lời được. Ý thứ 4 mang tính phản đề yêu cầu thí sinh phải có sự định hướng thay đổi theo những chuẩn mực nhất định phù hợp với đạo đức và pháp luật.

Câu II (3 điểm): Là câu nghị luận xã hội, thí sinh được quyền lựa chọn vấn đề nghị luận ở hình 2,3,4. Hình thức câu hỏi là một bài văn ngắn, dung lượng 1 trang giấy.

Học sinh cần đánh giá được ưu và nhược điểm của mỗi cách ứng xử và có lập luận phù hợp, dẫn chứng xác đáng để bảo vệ quan điểm. Trong đó, cách ứng xử ở hình số 3 là mang tính tích cực nhất. Yêu cầu của vấn đề nghị luận năm nay là hướng đến sự thay đổi đầu tiên là thay đổi về nhận thức, suy nghĩ và hành động của mỗi cá nhân từ đó sẽ làm thay đổi cuộc sống trong cộng đồng, tập thể.

Câu 3 (4,0 điểm):

Đề 1: Dạng thức đề quen thuộc kết hợp giữa Nghị luận xã hội và nghị luận văn học. Phần nghị luận xã hội hướng về sức mạnh của gia đình nên cách lập luận của thí sinh vẫn phải nhấn mạnh về vai trò của gia đình tác động đến sự phát triển của bản thân mỗi cá nhân.

Đề 2: Đây được coi là một câu hỏi khó, có yếu tố thách thức với thí sinh, đặc biệt là gây được sức hút với những thí sinh có năng lực tốt về môn Ngữ văn.

Câu hỏi thiên về vai trò và chức năng của văn học trong việc hướng con người tới những điều tốt đẹp, những cảm xúc chân thành, cụ thể “văn học có khả năng đánh thức tâm hồn, gõ cửa trái tim”.