Lý giải các nguyên nhân khiến điểm chuẩn tăng, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho rằng điều này là hiện tượng bình thường, việc thí sinh điểm cao nhưng vẫn trượt đại học là điều đáng tiếc khi không đặt nguyện vọng vào ngành có thể lấy điểm chuẩn thấp hơn.

3 nguyên nhân khiến điểm chuẩn một số trường tăng vọt

Thưa Thứ trưởng, mùa tuyển sinh năm nay xảy ra hiện tượng điểm chuẩn tăng cao ở một số ngành. Bộ Giáo dục và Đào tạo có phân tích lý giải gì về hiện tượng này?

- Mùa tuyển sinh năm nay có rất nhiều điều đặc biệt, trong một  năm học dịch bệnh kéo dài, chúng ta tổ chức 2 đợt thi và nhiều trường có những phương thức tuyển sinh khác nhau, nhưng cuối cùng chúng ta đã hoàn thành nhiệm vụ tuyển sinh với những việc xét tuyển, lọc ảo trơn tru.

Xét tình hình chung, năm nay các trường tuyển sinh với kết quả khá tốt so với  2020. Dựa trên số thí sinh tuyển được so với chỉ tiêu thì có những tiến bộ đáng kể so với năm trước.

Còn việc tăng điểm chuẩn của một số ngành, một số trường có những lý do chính như sau. Thứ nhất, số thí sinh đăng ký dự thi kỳ thi tốt nghiệp THPT  tăng 11%, từ 900 nghìn lên hơn 1 triệu. Đặc biệt, có thể do dịch bệnh, các em không đi du học nước ngoài, hoặc có xu hướng chọn ngành nghề, học đại học nhiều lên, dẫn đến số thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng tăng lên 152.000  (từ 643.000 năm 2020 tăng lên 795.000 năm 2021) - tăng 24%.

Trong khi tổng chỉ tiêu của cả hệ thống tăng không đáng kể, đặc biệt các trường top trên chỉ tiêu không tăng nhiều. Số thí sinh sau khi chọn ở top trên rồi thì tập trung xuống các trường, các ngành ở top giữa.

Vì vậy chúng ta thấy hiện tượng các trường ở top giữa có điểm chuẩn tăng vọt, các trường top trên điểm chuẩn có tăng nhưng không tăng nhiều. Khi tỉ lệ thí sinh đăng ký trên tổng chỉ tiêu tăng như thế thì việc tăng điểm chuẩn là bình thường.

Nguyên nhân thứ hai dẫn đến hiện tượng điểm chuẩn năm 2021 tăng là liên quan đến xu hướng chọn ngành nghề của học sinh. Theo thống kê của Bộ giáo dục và Đào tạo, những ngành, nhóm ngành có điểm chuẩn tăng nhiều nhất – tăng từ 5 điểm trở lên, rất đáng mừng chính là khối ngành Kỹ thuật-công nghệ, với 70 mã nhóm ngành tăng.

Tiếp đó là nhóm ngành Khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên, với 64  ngành. Hai khối ngành này đã chiếm 50% số các ngành có điểm chuẩn tăng từ 5 điểm trở lên so với năm 2020. Tiếp đó đến các khối Kinh doanh, Kinh tế, Xã hội nhân văn…

Điều này phản ánh xu hướng chọn ngành nghề của học sinh, các em lựa chọn rất kỹ.  Cũng là tín hiệu đáng mừng khi các khối ngành kỹ thuật, công nghệ, sư phạm được nhiều học sinh lựa chọn.

Nguyên nhân thứ ba dẫn đến việc điểm chuẩn tăng là khi phân tích phổ điểm thi một số môn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, ví dụ như tiếng Anh, có kết quả cải thiện so với năm 2020. Điều này cũng góp phần làm cho điểm chuẩn năm nay tăng.

Thí sinh điểm cao vẫn trượt đại học là rất đáng tiếc

Hiện tượng điểm chuẩn tăng cao, tăng đột biến như thế cũng dẫn đến hệ lụy là thí sinh có điểm thi cao nhưng đối diện với nguy cơ bị trượt đại  học. Bộ Giáo dục và Đào tạo có thống kê số lượng thí sinh rơi vào tình huống này không và có định hướng gì cho các em, thưa Thứ trưởng?

- Số lượng tuyển sinh được năm nay cao hơn hẳn năm 2020, chỉ những em nào điểm cao mà không đặt ở những nguyện vọng ở ngành thấp hơn thì mới trượt. Điều này cũng rất đáng tiếc nhưng các trường còn nhiều hình thức xét tuyển khác nhau nữa và các em còn cơ hội để trúng tuyển bằng các phương thức xét tuyển khác.

Còn thực ra xét tuyển đại học là câu chuyện cạnh tranh, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra một mô hình các em có quyền xét tuyển vào nhiều ngành, nhiều trường thì cơ hội hoàn toàn nằm trong tay thí sinh.

Đương nhiên để kỳ thi đi vào thực chất hơn, các trường đánh giá tốt hơn năng lực thí sinh thì Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng những lộ trình, phương án. Đáng lẽ các phương án này từng bước được đưa vào, nhưng từ năm 2020 đến nay, trong hoàn cảnh dịch bệnh, một số trường đã xây dựng những phương án xét tuyển khác nhau bằng kỳ thi  đánh giá năng lực, kiểm tra tư duy, nhưng cuối cùng vì dịch bệnh mà không tổ chức được. Điều này tôi cho rằng là hợp lý để thí sinh không phải đi lại nhiều lần, trong điều kiện dịch bệnh phức tạp.

Trong những năm tới, phụ thuộc vào điều kiện dịch bệnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có những phương án để các trường tăng quyền tự chủ của mình, để liên kết phối hợp tổ chức những kỳ thi, bổ sung cho kỳ thi tốt nghiệp THPT, đảm bảo nhẹ nhàng, nhưng vẫn đánh giá đúng năng lực thí sinh. Phải làm sao thí sinh đi dự thi nhiều lần nhưng vẫn lựa chọn được ngành nghề phù hợp với năng lực. Cái quan trọng nhất là cải tiến làm sao để không làm tăng áp lực cho  thí sinh và xã hội, để không có nhiều thay đổi khi thí sinh đã quen với cách thi hiện nay.