Mọi người đều nhớ đến các câu nói ý nghĩa, đến triết lí giáo dục của ông. Trong đó, nỗi niềm trăn trở của PGS Văn Như Cương vẫn còn khắc khoải qua các vần thơ của thầy:
Các em vào đại học thầy vui
Duy chút băn khoăn, chút ngậm ngùi
Ít em mong muốn vào sư phạm
Ai sẽ thay thầy lúc mấy mươi?
Mới đây, trong lần trả lời phỏng vấn Báo Lao Động, PGS Văn Như Cương đã có những chia sẻ đầy tâm tư về thu hút nhân tài vào sư phạm và đảm bảo đời sống cho giáo viên.
Theo PGS Văn Như Cương, thực tế đáng buồn là dường như các trường ĐH, CĐ Sư phạm đang lấy điểm thấp để đủ chỉ tiêu, vì lấy chỉ tiêu ít đi nhiều giáo viên tại các trường sư phạm không có việc. Điều này là sai lầm. Hiện nay, chúng ta đang thừa giáo viên nên phải hạn chế đào tạo số lượng giáo viên mới. Các trường ĐH, CĐ Sư phạm đang quên đi nhiệm vụ thực hiện bồi dưỡng giáo viên.
Bên cạnh đó, công việc bồi dưỡng hay nói thẳng ra là phải dạy lại giáo viên cũ cũng phải thực hiện cho thật, có đánh giá kiểm tra thực chất, không tốt nghiệp thì không đủ điều kiện tiếp tục dạy học. “Công việc này phải làm bài bản chứ không phải kiểu hình thức như cử một vài tổ trưởng bộ môn đi nghe truyền đạt kiến thức trong vài ngày rồi về truyền đạt lại cho giáo viên khác. Cách làm này thực chất không hiệu quả” – thầy Văn Như Cương nhận định.
PGS Văn Như Cương cũng chỉ ra rằng nhiều vấn đề của ngành giáo dục đang không hấp dẫn người giỏi, có thể kể như việc thừa biên chế, lương thấp, áp lực công việc cao... Vì thế, cần cố gắng tạo ra những điều kiện tốt hơn để thu hút giáo viên giỏi. Mà theo thầy Cương, chính sách giảm bớt học phí là điều không nên bỏ để có trường hợp nhiều em học giỏi nhà nghèo vẫn có thể theo học được.
Ngoài ra, các địa phương phải nắm vững số lượng giáo viên thừa thiếu mức độ nào từ đó báo cáo lên Bộ GDĐT để Bộ GDĐT có những điều chỉnh cụ thể.
Thầy Cương sẻ chia về hình ảnh cô giáo bán xôi trước cổng trường hay thầy giáo đi xe ôm được phản ánh mấy năm trước thực sự là những hình ảnh rất đáng buồn. Thu nhập cũng là yếu tố ảnh hưởng đến đầu vào rất nhiều.
Là người thành lập ra Trường THPT Lương Thế Vinh, trường dân lập đầu tiên của cả nước, PGS Văn Như Cương luôn được học sinh yêu mến và kính phục bởi tâm huyết với giáo dục, sự nghiêm khắc nhưng gần gũi và yêu thương học trò.
Theo thông tin từ gia đình, lễ viếng PGS Văn Như Cương được cử hành từ 10h30 đến 12h30 ngày 12.10 tại nhà tang lễ Bộ Quốc Phòng, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Lễ truy điệu vào hồi 12h30 cùng ngày.