MỚI NHẤT
CƠ QUAN CỦA TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM
Tên Vua Lý Công Uẩn được cho là đã sai chính tả trong SGK Ngữ văn 8 hiện hành. Ảnh chụp SGK

Tranh cãi tên Vua Lý Công Uẩn hay Lí Công Uẩn: Y đúng hay I đúng?

Bằng Linh LDO | 22/05/2020 10:58

Mới đây nhiều phụ huynh học sinh phản ánh về việc “Sai tên vua Lý Thái Tổ - Lý Công Uẩn trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8”. Theo sách, tất cả họ vị vua này đều được chuyển sang chữ “Lí”: "Lí Công Uẩn", "Lí Thái Tổ". Thế nhưng, theo quy định mới của Bộ Giáo dục áp dụng trong SGK thì viết Lí Công Uẩn- Lí Thái Tổ mới đúng. Vì sao?

Trong một bài viết năm 2018, Lao Động dẫn ý kiến GS Nguyễn Minh Thuyết – Tổng Chủ biên chương trình giáo dục phổ thông, dự thảo quy định mới về chính tả trong SGK là sự sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành cho phù hợp với bối cảnh mới. 

Riêng về cách dùng "y" hay "i", theo GS Thuyết dự thảo quy định mới vẫn giữ cách viết đã được Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam và Bộ Giáo dục quy định từ năm 1980: Thống nhất viết âm “i” bằng chữ “i” sau các phụ âm h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối, ví dụ: hi sinh (không viết hy sinh), bác sĩ (không viết bác sỹ),… Mặc dù có ý kiến đề nghị thay đổi nhưng Ban soạn thảo cho rằng quy định của Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam và Bộ Giáo dục trước đây có lí, và nên giữ để tránh làm xáo trộn một thói quen đã hình thành sau gần 40 năm áp dụng.

Một số ví dụ về dùng “i” hay “y” trong SGK mới 

Ngoài ra, quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục ban hành năm1980 do Thứ trưởng Bộ Giáo dục Võ Thuần Nho và Phó chủ nhiệm UBKHXH Phạm Huy Thông ký quy định như sau: "Riêng trường hợp các âm tiết có nguyên âm "i" ở cuối thì viết thống nhất bằng "i", trừ uy, như duy, tuy, quy,...; thí dụ: Kì dị, lí trí, mĩ vị. 

Chú ý: "i" hoặc "y" đứng một mình hoặc đứng đầu âm tiết vẫn viết theo thói quen cũ, thí dụ: ý nghĩa, y tế, ỉ eo, im, yêu"..

Nếu theo dự thảo quy định mới, áp dụng cho SGK mới thì việc sử dụng Lí Công Uẩn thay cho Lý Công Uẩn là đúng (!?)

Tuy nhiên từ hàng chục năm nay, việc sử dụng “i” hay “y” còn khá tuỳ tiện và không có sự thống nhất. Nhiều chuyên gia cho rằng việc tuỳ ý sử dụng “i” hay “y” còn do thói quen và tính biểu cảm. Chẳng hạn trong khi viết “y” cho cảm giác trang trọng và thẩm mỹ hơn. Ví dụ Hoa Kỳ/Hoa Kì, công ty/công ti.

Mặc dù đã có quy định nhưng việc sử dụng “i” hay “y” trong văn bản nhà nước vẫn còn chưa thống nhất. Tại Nghị định 30/2020/ NĐ-CP về công tác văn thư chính thức có hiệu lực từ ngày 5.3.2020 đã có những quy định chi tiết về viết hoa trong các văn bản hành chính. Nghị định này đã dùng đúng cụm từ “địa lí” thay vì “địa lý” nhưng khi dẫn ra ví dụ lại dùng “Kỷ Tỵ”, “Triều Lý” chứ không phải “Kỉ Tị”, “Triều Lí”.

GS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng: Phạm vi áp dụng quy định này là chương trình, SGK mới. Việc sử dụng thống nhất trong toàn ngành giáo dục sẽ tạo ra một lớp người mới quen với cách viết này, dần dần những quy định mang tính hợp lý sẽ lan tỏa ra toàn xã hội.

Như vậy, nếu Lí Công Uẩn là đúng thì phải dùng từ “hợp lí” chứ không được viết hợp lý như đã và đang dùng.

Tin mới nhất

Gợi ý dành cho bạn