Đề án chủ trương đầu tư đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Bộ Giao thông Vận tải gồm 3 kịch bản, kịch bản 1 (dự kiến khoảng 67,32 tỉ USD); kịch bản 2 (dự kiến khoảng 72,02 tỉ USD); kịch bản 3 (dự kiến khoảng 71,60 tỉ USD).
Cho ý kiến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Bộ Xây dựng thống nhất kịch bản 3 (dự kiến khoảng 71,60 tỉ USD).
Để nâng cao tính khả thi của kịch bản 3, Bộ Xây dựng lưu ý hoàn chỉnh một số nội dung sau:
Hiện nay, đề án chưa thể hiện rõ việc nâng cấp, hiện đại hóa tuyến đường sắt Bắc – Nam bằng khổ đường cụ thể nào.
Với xu thế hội nhập, đảm bảo yêu cầu liên vận quốc tế trong quá trình vận hành sau này, Bộ Giao thông vận tải cần nghiên cứu, theo hướng nâng cấp, hiện đại hóa tuyến đường sắt Bắc – Nam bằng hình thức thay thế toàn bộ khổ đường hiện hữu 1.000mm bằng khổ đường tiêu chuẩn 1.435mm trong quá trình triển khai thực hiện, đảm bảo thực hiện đúng chỉ đạo của Bộ Chính trị.
Cụ thể, tại Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị ngày 28.2.2023: Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam là trục “xương sống”, khai thác hiệu quả các tuyến đường sắt hiện có, kết nối hiệu quả với các tuyến đường sắt độ thị, các trung tâm kinh tế lớn, đầu mối vận tải trong nước (cảng biển, cảng hàng không, của khẩu quốc tế) và liên vận quốc tế.
Bộ Xây dựng cũng cho biết, đề án đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam có chiều dài 1.545km, đi qua 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Hiện nay, các tỉnh/thành đang trong quá trình lập, phê duyệt Quy hoạch vùng. Quy hoạch tỉnh và các đồ án quy hoạch xây dựng, đồng thời trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa ngày một tăng cao có thể làm phát sinh các tỉnh huống làm thay đổi hướng tuyến thiết kế đường sắt cao tốc Bắc – Nam kéo theo việc phải điều chỉnh khối lượng công trình dẫn đến thay đổi tổng mức đầu tư của dự án.
Vì vậy, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Giao thông Vận tải cần phối hợp chặt chẽ với các địa phương, nơi có tuyến đường sắt đi qua để đảm bảo giữ nguyên được kết quả thỏa thuận hướng tuyến như đã được thể hiện tại đề án.
Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam có tổng mức đầu tư rất lớn. Do đó, để đảm bảo tính khả thi của đề án, Bộ Giao thông Vận tải cần bổ sung các căn cứ pháp lý được áp dụng để đề xuất sơ bộ tổng mức đầu tư như đã được xác định của dự án.