Đề xuất trên được Giám đốc Sở GTVT TPHCM Trần Quang Lâm nêu tại cuộc họp tại hội nghị trao đổi, hợp tác giữa TPHCM với các tỉnh vùng Đông Nam Bộ, ngày 7.7.
Theo ông Trần Quang Lâm, có 3 tuyến đường sắt quan trọng đi qua khu vực Đông Nam Bộ phấn đấu thông qua chủ trương đầu tư năm 2025, triển khai giai đoạn 2025 - 2030 gồm: đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành, đường sắt TPHCM – Cần Thơ.
Trong đó, ông Lâm cho biết sân bay Long Thành dự kiến khai thác giai đoạn 1 năm 2025. Nhưng hiện từ sân bay Long Thành đi về TPHCM, trong đó có sân bay Tân Sơn Nhất giao thông đã quá tải.
Do đó, cần ưu tiên nguồn lực đẩy nhanh tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành. Theo ông Lâm, hiện Bộ GTVT đang nghiên cứu tuyến đường sắt này, sau đó kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Tuy nhiên, nếu làm đường sắt mà kêu gọi đầu tư PPP sẽ rất khó.
“Từ bài học dự án Vành đai 3, tuyến đường sắt này có thể kiến nghị đầu tư bằng vốn đầu tư công thì mới đẩy nhanh được. Nếu đầu tư bằng vốn ODA hay PPP sẽ rất lâu” - ông Lâm nói.
Theo nghiên cứu, tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành có điểm đầu là ga Thủ Thiêm (phường An Phú, thành phố Thủ Đức, TPHCM), điểm cuối là ga Cảng hàng không quốc tế Long Thành (tỉnh Đồng Nai). Tổng mức đầu tư của dự án dự kiến khoảng 40.500 tỉ đồng.
Chiều dài tuyến là 37,35 km, trong đó đoạn qua TPHCM 11,8 km, qua Đồng Nai 25,55 km.
Dự kiến, tuyến Thủ Thiêm - Long Thành có 20 ga, bao gồm ga trong Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Depot bố trí phía đông Cảng hàng không quốc tế Long Thành, tại xã Sông Nhạn (huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai).
Tuyến đường sắt này chủ yếu phục vụ vận tải hành khách giữa trung tâm TPHCM với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, tốc độ vận tốc tối đa 80 km/giờ, vận tốc khai thác 60 km/giờ.
Cũng theo Giám đốc Sở GTVT TPHCM, thời gian qua, đường sắt không phát triển được do chưa quan tâm phát triển quy hoạch đô thị gắn với đường sắt theo mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng quy hoạch giao thông công cộng sức chở lớn).
Theo ông Lâm, kể cả dự án tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam sắp triển khai thì quy hoạch cũng không gắn với TOD. Ông Lâm cho rằng tuyến này cần gắn với đường bộ và giao thông công cộng thì khai thác mới hiệu quả.
Ngoài ra, tuyến Metro số 1 của TPHCM là một bài học, bây giờ thành phố đang phải xem xét điều chỉnh quy hoạch đô thị TOD xung quanh các nhà ga.
Do đó, đối với các tuyến đường sắt đi qua vùng Đông Nam Bộ, ông Lâm kiến nghị các tỉnh cần rà soát, đẩy nhanh quy hoạch đô thị gắn với nhà ga.
“Những tuyến đường sắt trong vùng các tỉnh phải ưu tiên bắt tay ngay rà soát, điều chỉnh quy hoạch. Phải chọn được vị trí ga để thống nhất với Bộ GTVT. Nếu cứ để Bộ GTVT kẻ tuyến đường sắt như vậy thì sau này chúng ta làm nhà ga sẽ không hiệu quả” – ông Lâm nói.