Anh Trần Văn Khôi, thuyền viên tàu SAR 412, thuộc Trung tâm Phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải Khu vực II, Cục Hàng hải Việt Nam được IMO vinh danh bởi sự dũng cảm đặc biệt cùng những nỗ lực quên mình để cứu các thuyền viên gặp nạn trong một vụ tàu gặp nạn.
Anh được hội đồng IMO bình chọn trong phiên họp lần thứ 125 từ ngày 28.6 đến ngày 2.7 để nhận giải thưởng “Hành động đặc biệt dũng cảm trên biển” của IMO năm 2021 sau khi cứu sống 4 người từ một chiếc tàu gặp nạn trong điều kiện thời tiết cực xấu, sóng to gió lớn. Quá trình cứu nạn của anh Khôi kéo dài hơn 3 ngày vào tháng 10/2020.
Vụ việc xảy ra ngày 8.10.2020 khi chiếc tàu chở hàng Vietship 01 đang neo đậu ở khu vực cảng Cửa Việt thì bị nước lũ cuốn trôi ra biển và mắc cạn. Khi gặp nạn trên tàu có 12 thuyền viên và công tác cứu nạn được triển khai ngay nhưng gần như không khả thi do điều kiện thời tiết trên biển quá xấu.
Sáng sớm 9.10, khi đang làm nhiệm vụ tuần tra, anh Khôi chứng kiến cảnh hai thuyền viên bị sóng mạnh cuốn trôi ra biển. Không một chút chần chừ, anh buộc một sợi dây vào người và bơi qua những con sóng cao năm mét và dòng chảy mạnh, giải cứu cả hai người. Đến chiều, có thêm 2 thuyền viên bị rơi xuống nước và may mắn được sóng đánh dạt vào bờ. Do thời tiết xấu vào ngày 10.10, một tàu cá đã cố gắng tiếp cận tàu Vietship 01 nhưng bị chìm trước khi lại gần con tàu bị mắc cạn. Một ngư dân bị sóng dữ cuốn vào bờ nhưng 3 người khác phải leo lên tàu Vietship 01 để đảm bảo an toàn.
Chiều 10.10, anh Khôi xung phong thử cách tiếp cận mới trên một tàu cá khác, định dùng súng bắn dây nối tàu bị chìm vào bờ. Điều kiện biển khắc nghiệt đã ngăn cản nỗ lực cứu hộ và hai thuyền viên trên tàu đã nhảy xuống nước. Anh Khôi lại liều mình bơi giữa những con sóng dữ để dìu họ lên tàu cá bị chìm. Chiều muộn hôm đó, dù sức lực đã kiệt quệ sau hai ngày cứu nạn, anh Khôi vẫn xung phong chèo lái chiếc thuyền nan chống chọi với biển động dữ dội. Con thuyền gần như bị lật sau khi động cơ ngừng hoạt động do ngập nước nghiêm trọng.
Anh Khôi cùng các thuyền viên nhanh chóng khắc phục sự cố động cơ và tiếp tục cố gắng tiếp cận tàu Vietship 01 nhưng vô hiệu. Họ đã kiệt sức, trời đã tối nên nhận được lệnh quay trở lại bờ. Hành động cuối cùng của chiến dịch giải cứu diễn ra vào ngày 11 tháng 10 năm 2020, sau khi trực thăng cứu hộ được triển khai đến hiện trường và những người sống sót còn lại đã được đưa đến nơi an toàn.
Giải thưởng “Hành động đặc biệt dũng cảm trên biển” là giải thưởng thường niên do Tổ chức Hàng hải quốc tế tổ chức để ghi nhận sự đóng góp của những cá nhân đã bất chấp hiểm nguy tới tính mạng và có những hành động đặc biệt dũng cảm để cứu sống những người gặp nạn trên biển hoặc có những nỗ lực đặc biệt để ngăn chặn những thảm hoạ đối với môi trường biển.
Người nhận Giải thưởng sẽ được mời tham dự một buổi lễ đặc biệt tại IMO để nhận huy chương và giấy chứng nhận thể hiện hành động dũng cảm đặc biệt.
Giải thưởng năm nay có 37 bình chọn đến từ 23 thành viên của tổ chức cùng 4 tổ chức phi chính phủ trong tư cách tham vấn với IMO.
Các đề cử đã được xem xét bởi một Hội đồng đánh giá bao gồm đại diện của Phòng Vận tải biển Quốc tế (ICS), Hiệp hội Hoa tiêu Hàng hải Quốc tế (IMPA), Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Thuyền trưởng (IFSMA), Liên minh Cứu hộ Quốc tế (ISU), Liên đoàn Cứu hộ Hàng hải Quốc tế (IMRF) và Liên đoàn Công nhân Vận tải Quốc tế (ITF).
Hội đồng đánh giá đã đệ trình các khuyến nghị của mình lên Hội đồng giám khảo, bao gồm các Chủ tịch của Hội đồng và các Ủy ban của IMO, nhóm này đã họp vào ngày 21.6.2021 để chọn ra những người nhận Giải thưởng.