“Trá hình” xe hợp đồng

Theo tìm hiểu của Lao Động, tại TPHCM, nhà xe Thành Bưởi chỉ hoạt động 1 tuyến duy nhất trong bến xe là tuyến bến xe Miền Tây - bến xe Cần Thơ. Riêng tuyến chủ đạo TPHCM - Đà Lạt, doanh nghiệp này hầu như đã "rút" hết phương tiện trong bến xe Miền Đông để ra ngoài hoạt động.

Một số địa điểm nhà xe này hoạt động bên ngoài dưới hình thức xe hợp đồng, hợp đồng du lịch có thể kể đến là điểm đón trên đường Lê Hồng Phong (Quận 5), đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), đường Vĩnh Viễn (Quận 10), đường Mai Chí Thọ và đường Liên Phường (thành phố Thủ Đức).

Sau khi TPHCM cấm xe khách giường nằm vào nội đô từ 6h - 22h (từ 10.1.2023), nhà xe Thành Bưởi đã lập "bến cóc" khác ở khu vực bên ngoài vành đai để đón trả khách như một bến xe. Theo đó, khách từ trong trung tâm nếu đi xe trong khung giờ cấm xe giường nằm sẽ được trung chuyển ra bãi xe của Thành Bưởi trên đường Mai Chí Thọ (phường An Phú, thành phố Thủ Đức).

Sau 22h hôm trước đến 6h sáng hôm sau, xe khách giường nằm Thành Bưởi sẽ chạy thẳng vào phòng vé trên đường Lê Hồng Phong (Quận 10) hoặc Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh) để đón, trả khách.

Do xe Thành Bưởi đăng ký hoạt động dưới dạng xe hợp đồng nên khách mua vé sẽ được phát một "Phiếu thông tin cá nhân", trong đó ghi rõ hành trình, ngày xuất bến. Khi lên xe, nhân viên sẽ ghi thông tin các hành khách trên xe như một dạng hợp đồng để đối phó cơ quan chức năng nếu bị kiểm tra.

Không chỉ hãng xe Thành Bưởi, ở TPHCM có nhiều đơn vị kinh doanh vận tải bỏ bến, ra ngoài lập “bến cóc” để hoạt động theo hình thức xe hợp đồng, xe du lịch… Theo ghi nhận, ở các tuyến đường Phạm Ngũ Lão (Quận 1), Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), Lê Hồng Phong (Quận 5)… nhiều hãng xe mở văn phòng để bán vé, "núp bóng" xe hợp đồng hoạt động.

Biết vi phạm nhưng không thể xử lý

Theo Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM, hiện xử lý xe khách núp bóng dưới dạng xe hợp đồng, xe du lịch gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, Nghị định 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định trong thời gian một tháng, mỗi xe ôtô không được thực hiện quá 30% tổng số chuyến của xe đó có điểm đầu và điểm cuối trùng lặp. Việc xác định xe ôtô có tuân thủ hay không thông qua dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình của xe và hợp đồng vận chuyển đã ký kết.

Tuy nhiên, đến nay, hệ thống xử lý và khai thác sử dụng dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình (do Cục Đường bộ Việt Nam quản lý) chưa được nâng cấp để truy xuất dữ liệu. Ngoài ra, phần mềm để các đơn vị kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng và du lịch cung cấp nội dung tối thiểu của hợp đồng trước khi vận chuyển hành khách cũng chưa được triển khai.

Ngoài ra, Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ có quy định xử phạt đối với hành vi: “Thành lập điểm giao dịch đón trả khách trái phép (bến cóc)”. Tuy nhiên, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan chưa có khái niệm hoặc quy định như thế nào là điểm giao dịch đón trả khách trái phép nên lực lượng chức năng rất khó xác định hành vi và chủ thể thực hiện hành vi vi phạm này là ai. Bởi quy định cho phép xe hợp đồng và du lịch được đón, trả khách theo đúng địa điểm ghi trong hợp đồng đã ký. Thực tế, khi cơ quan chức năng kiểm tra các điểm này đều cung cấp được giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quy định.

Điển hình như tại bãi xe trên đường Mai Chí Thọ đang được nhà xe Thành Bưởi dùng làm điểm đón, trả khách thường xuyên. Khi lực lượng chức năng kiểm tra, nhà xe này đều xuất trình đủ giấy tờ. Cụ thể là hợp đồng với hành khách và giấy phép kinh doanh do Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM cấp. Vì vậy, lực lượng chức năng đành phải “bó tay”.