Hàng loạt bất cập về kinh doanh xăng dầu

Một trong những bất cập được các doanh nghiệp nêu ra chính là việc điều hành của Liên bộ Công Thương - Tài chính, gây ra bất lợi cho doanh nghiệp, dẫn đến bất ổn thị trường kinh doanh xăng dầu.

Cụ thể, theo Nghị định 95 của Chính phủ, doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối bán xăng dầu ra không cao hơn giá bán lẻ do cơ quan nhà nước công bố.

Nhưng thực tế trong quản lý, liên bộ đã để xảy ra tình trạng chiết khấu âm, các doanh nghiệp phân phối đã tìm cách "lách" quy định để bán ra cho doanh nghiệp bán lẻ với giá cao hơn giá bán lẻ quy định bằng cách thu thêm phí vận chuyển vào một hoá đơn khác theo bảng kê của các hoá đơn xăng dầu đã xuất với chiết khấu bằng 0 đồng. 

"Với cách này, khi cộng phí vận chuyển, doanh nghiệp bán lẻ phải mua vào với giá cao hơn giá bán lẻ quy định. Chẳng hạn như giá xăng dầu theo thị trường là 20.000 đồng/lít, nhưng muốn điều hành giá còn 19.000 đồng/lít và lấy đó làm thành tích quản lý, chúng tôi cho rằng việc bất ổn sẽ còn kéo dài.

Bởi từ quan điểm đó dẫn đến không tính đúng tính đủ chi phí trong giá cơ sở, dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ phải chịu tình trạng giá mua vào cao hơn giá bán ra", các doanh nghiệp cho hay.

Theo phản ánh, nếu cơ quan quản lý tính đúng, tính đủ, để doanh nghiệp có lãi - không bao giờ có tình trạng đứt nguồn cung như thời gian qua. Vì vậy, nhất thiết cần phải thay đổi cách tính giá cơ sở cho phù hợp với tình hình mới.

"Có rất nhiều giai đoạn doanh nghiệp bán lẻ càng bán ra càng lỗ mà vẫn phải "bấm bụng" bán nhưng không ai bù lỗ. Điều này dẫn đến một số doanh nghiệp bị âm vốn, khó có thể trụ nổi nếu tiếp tục với việc giá mua vào bằng hoặc cao hơn giá bán ra.

Việc liên bộ điều hành yếu kém dẫn đến ép buộc doanh nghiệp bán lỗ là một hình thức "bức tử" doanh nghiệp, gây bất ổn thị trường", đại diện các doanh nghiệp xăng dầu phản ánh.

 Việc trích quỹ bình ổn cũng cần xem xét loại bỏ

Các doanh nghiệp đồng loạt kiến nghị nhà chức trách cần thay đổi công thức tính giá cơ sở hiện nay do chưa phù hợp, chưa tính đủ chi phí và xa rời thực tế.

"Vì công thức hiện nay chỉ đúng khi giá xăng dầu luôn luôn tăng. Bởi, doanh nghiệp còn hàng tồn kho rất lớn, hoạt động của doanh nghiệp có rất nhiều chi phí, nhất là hạch toán giá vốn phải hạch toán theo giá bình quân gia quyền của hàng tồn kho theo quy định của Luật Kế toán, kể cả chi phí cơ hội để có được khách hàng cũng phải hạch toán vào;  

Công thức tính giá cơ sở hiện hành hoàn toàn không phù hợp dẫn đến giá bán lẻ xăng dầu hiện nay là giá áp đặt bắt buộc theo kiểu "ốp" ngang theo giá thế giới, chứ không theo hoạt động kinh tế của một doanh nghiệp", các doanh nghiệp cho biết.

Doanh nghiệp cho rằng, nhà điều hành cần xác định chi tiết, thực tế hơn bằng cách buộc các công ty đầu mối và các nhà máy lọc dầu báo cáo giá thành xăng dầu cho liên bộ thường xuyên theo định kỳ. Điều này để tính giá thành bình quân theo thực tế của các đơn vị này làm cơ sở so sánh đối chiếu, làm hệ số quy đổi tính toán đưa ra quyết định giá bán lẻ.

Phải đảm bảo giá bán lẻ không thấp hơn giá thành bình quân của các đơn vị này để đảm bảo doanh nghiệp có lãi thực trên cơ sở giá thành bình quân chung. 

Giá thành này là giá thực tế dùng để hạch toán trên sổ sách kế toán và báo cáo thuế, doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về tính trung thực, có chế tài xử phạt trong Luật quản lý thuế chứ không phải giá tạm tính. Giống như là sản phẩm cơ khí khi đem ra bán phải tính giá thành thực tế, không bán theo dự đoán! 

Cũng theo các doanh nghiệp, khi xăng dầu chưa thể theo cơ chế thị trường hoàn toàn và chưa áp dụng theo công thức mới, trước mắt kiến nghị Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành nên quy định áp dụng mức chiết khấu cố định theo định mức đối với doanh nghiệp bán lẻ theo tỉ lệ không nhỏ hơn 6-7%/giá bán mỗi lít xăng dầu.

Cần áp dụng theo tỉ lệ chứ không áp dụng theo số tiền cụ thể để nếu sau này giá xăng dầu tăng, giảm thì vẫn áp dụng ổn định. Ngược lại nếu không quy định được chiết khấu đại lý thì cần quy định giá bán buôn (kể cả vận chuyển) không lớn hơn 94% so với giá bán lẻ quy định.     

Bên cạnh đó, việc trích quỹ bình ổn cũng cần xem xét loại bỏ, vì hoạt động không khách quan. Nên đưa công cụ điều tiết bằng thuế sẽ minh bạch hơn, người dân và toàn bộ doanh nghiệp theo dõi được rõ ràng hơn.