Biểu giá điện cải tiến sẽ đơn giản, dễ hiểu hơn biểu giá hiện hành

Phương án bộ này đưa ra là thay đổi theo hướng rút gọn từ 6 bậc hiện hành xuống còn 5 hoặc 4 bậc. Bậc 1 từ 100kWh còn bậc cao nhất là từ 701kWh trở lên. Mức giá của bậc 1 là 1.678 đồng/kWh, còn bậc cao nhất là từ 3.076-3.356 đồng/kWh.

Bộ Công Thương cho biết, giá điện cho các bậc từ 101-700 kWh và từ 700 kWh trở lên được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp.

Đánh giá về biểu giá điện mới, ông Nguyễn Tiến Thoả - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, nguyên Cục Trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, hai biểu giá bán lẻ điện cải tiến mà Bộ Công Thương đưa ra xin ý kiến đều có những điểm mới so với biểu giá điện bán lẻ điện sinh hoạt hiện hành.

Đó là sắp xếp lại các bậc thang trong biểu giá theo hướng rút gọn lại từ 6 bậc xuống 5 bậc (phương án 1), 6 bậc xuống 4 bậc (phương án 2). Đồng thời ghép các bậc của biểu giá hiện hành với nhau để tăng khoảng cách, mức tiêu thụ điện giữa các bậc và nới rộng khoảng cách mức tiêu thụ điện của bậc cao hơn.

Cụ thể: So với biểu giá hiện hành (6 bậc), biểu giá mới sẽ không còn bậc thang từ 0-50kWh, mà ghép bậc 1 và bậc 2 hiện hành thành bậc 1 mới từ 0-100kWh; hay ghép bậc 4, bậc 5 hiện hành thành bậc 3 mới từ 201-400kWh; hoặc mở bậc thang mới đến 700kWh và từ 701kWh trở lên thay cho biểu giá hiện hành.

Về tỉ trọng để tính mức giá cho từng bậc thang so với giá bình quân, ông Nguyễn Tiến Thoả cho rằng "cũng thay đổi nhiều". Ví dụ, tỉ trọng của bậc 1 và bậc 2 giá hiện hành lần lượt là 92% và 95%, nhưng biểu giá mới, tỉ trọng rút xuống còn 90%.

Tỉ trọng của bậc 4 hiện hành (cho kW từ 401 trở lên) là 159%, nay tỉ trọng biểu mới cải tiến mở ra cho kW 401-700 là 162% và 701kWh trở lên, tỉ trọng là 180%.

Đáng chú ý, mức chênh lệch về tỉ trọng giá của bậc cuối so với bậc thang đầu tiên cũng được mở rộng so với biểu giá hiện hành. Cụ thể, mức chênh giá hiện hành là 1,74 lần, nhưng ở biểu giá mới (5 bậc) là 2 lần và (4 bậc) là 1,83 lần.

"Nhìn chung, với biểu giá điện cải tiến sẽ đơn giản, dễ hiểu hơn biểu giá hiện hành, phù hợp hơn với cơ cấu tiêu dùng điện của đại bộ phận người tiêu dùng trong xã hội.

Đồng thời, tác động mạnh hơn đến việc khuyến khích tiêu dùng điện tiết kiệm, hiệu quả… Tuy nhiên, biểu giá cải tiến cũng còn những vấn đề cần xem xét, xử lý cho phù hợp, như "bước nhảy" về giá của các bậc thang để giảm thiểu "bước nhảy" về tiền điện khi chuyển mùa. Đặc biệt, cần phải tính toán cụ thể biểu giá cải tiến có làm tăng giá bán điện bình quân hiện hành hay không?", ông Thoả cho hay.

Các phương án tác động thế nào?

Khi được hỏi, với mỗi phương án sẽ có tác động đến từng đối tượng như thế nào, vị chuyên gia cho biết, đối với 2 phương án mà Bộ Công Thương đưa ra, mỗi phương án có những tác động khác nhau đối với người tiêu dùng điện.

Cụ thể: Phương án 5 bậc thang thì 91,283% số hộ dùng điện với khoảng 89,6% sản lượng so với tổng lượng điện tiêu dùng cho sinh hoạt không bị tăng giá, thậm chí còn được giảm giá.

Cụ thể, bậc 1 cho 50kWh đầu tiên, giá hiện hành là 1.678 đồng/kWh không tăng. Đến 50kW tiếp theo, giá hiện hành là 1.734 đồng/kWh, tuy nhiên, giá mới chỉ giữ ở mức 1.678kWh cho cả hai mốc trên; tức là giảm được 56 đồng/kWh.

Còn bậc 2 của biểu giá điện mới vẫn giữ nguyên so với biểu giá hiện hành.

Bậc 3, từ 201kWh - 400kWh bằng với mức giá hiện hành cho 100kWh đầu là 2.536 đồng/kWh; 100kWh tiếp theo có giá hiện hành là 2.634kWh, trong khi đó, giá mới là 2.536 đồng kWh, tức giảm 298 đồng/kWh.

Các đối tượng còn lại (từ 400kWh - 700kWh và từ 701kWh trở lên) sử dụng nhiều điện sẽ chịu điều tiết của giá tăng.

Cụ thể: Khoảng 6,405% số hộ dùng điện cho 401kWh-700kWh chịu giá tăng 93 đồng/kWh; khoảng 2,312% số hộ dùng điện từ 701kWh trở lên phải chịu giá tăng 429 đồng/kWh.

Đối với phương án 4 bậc thang, khoảng 33,48% số hộ dùng điện ở bậc 1 được giảm giá như phương án 5 bậc thang nêu trên. Nhưng ngay ở bậc 2 (từ 101kWh - 300kWh) thì có 100kWh bị tăng giá ở mức 149 đồng/kWh, bậc 3 (từ 301kWh - 700kW) có 100kWh bị tăng 93 đồng/kWh; còn từ 700kWh trở lên tăng 149 đồng/kWh. 

"So sánh 2 phương án trên, phương án 1 không tác động (giữ nguyên hoặc giảm) đối với đại bộ phận người dùng điện trong xã hội; chỉ có số ít người dùng điện nhiều là bị tác động. Còn phương án 2, số hộ dùng điện bị tác động nhiều hơn phương án 1", ông nói.

Tuy nhiên, đối với cả hai phương án biểu giá mới, ông Nguyễn Tiến Thoả cho rằng, Bộ Công Thương cần phải nêu được sự cần thiết trong việc bắt buộc phải cải tiến biểu giá bán lẻ điện; các nguyên tắc xây dựng biểu giá (nguyên tắc rút ngắn bậc; nguyên tắc sắp xếp lại bậc thang, nguyên tắc thúc đẩy thực hiện tiết kiệm điện; nguyên tắc xử lý mối quan hệ giữa chi phí và giá của mỗi bậc thang…)

Bộ Công Thương cũng cần công khai tỉ trọng tiêu thụ điện của các bậc thang qua các năm của cả hai phương án trên. Đặc biệt phải làm rõ mục tiêu cải tiến biểu giá điện là không làm tăng giá bán điện bình quân hiện hành.