Xung quanh ý kiến Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường chơi tiền ảo Bitcoin rất lớn, là 1 trong 10 nước tham gia đông, đây cũng là lĩnh vực có nguy cơ rửa tiền rất lớn, đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa cho biết quan điểm.
Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, về vấn đề có đưa tiền ảo, tiền Bitcoin vào nội dung sửa Luật Phòng, chống rửa tiền hay không thì NHNN đang nghiên cứu rất kỹ, rất toàn diện để chuẩn bị cho việc hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội trong kỳ họp sắp tới.
Để nhận diện những hệ lụy, những rủi do với tổ chức, cá nhân tham gia chơi, kinh doanh tiền ảo, ngay từ tháng 2.2014, NHNN đã có thông báo rất rộng rãi trên cơ sở nghiên cứu các quy định của các nước để xác định tiền ảo, tiền Bitcoin là thế nào để thông báo rộng rãi cho mọi đối tượng quan tâm đến lĩnh vực này.
Và ngay trong tháng 4.2014, NHNN cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị số 10 và tiếp theo sau đó 2 ngày, NHNN có Chỉ thị 02 chỉ đạo các ngân hàng thực hiện các giao dịch đảm bảo không xảy ra những rủi ro và lợi dụng tiền ảo tương tự trong các hoạt động giao dịch. Hai chỉ thị này đã đặt ra một cách cụ thể là các tổ chức tín dụng hay tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán không được thực hiện các giao dịch, nhiệm vụ liên quan đến tiền ảo cho khách hàng do có thể phát sinh những rủi ro về rửa tiền, về tài trợ khủng bố hoặc là gian lận trốn thuế…
Đồng thời tăng cường rà soát, báo cáo kịp thời các giao dịch, hoạt động đáng ngờ có liên quan đến tiền ảo cũng như rà soát các tổ chức, cá nhân có giao dịch, mua bán, trao đổi tiền ảo để có biện pháp xử lý. Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền và quản lý ngoại hối. Ông Tú nhắc lại câu chuyện về tiền ảo Bitcoin, các loại giống như tiền ảo để khẳng định đó không phải tiền pháp quy, không phải tiền điện tử và càng không phải tiền thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.
NHNN đang tiến hành sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền và trên cơ sở khuyến nghị của các tổ chức phòng chống rửa tiền thế giới, các quốc gia đều phải quan tâm đến những tài sản, sản phẩm gọi là công nghệ trong lĩnh vực tài chính để đảm bảo quản lý phải chặt chẽ. Không để lợi dụng trong vấn đề rửa tiền hoặc phòng chống khủng bố cũng như các mục đích khác.
Trong việc sửa Luật, vừa qua NHNN đã nghiên cứu, dự thảo quy định điều khoản mang tính chất khung sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền và trên cơ sở quy định khung này sẽ quy định cụ thể những sản phẩm tài chính hiện nay cũng như sử dụng công nghệ, Bitcoin, tiền ảo.
Nguy cơ rửa tiền qua tiền ảo rất lớn
Theo ông Phạm Tiên Phong - Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền thuộc NHNN, từ năm 2019 đến cuối năm 2021, NHNN đã xử lý 427 báo cáo giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu đánh bạc và tổ chức đánh bạc với nhiều cá nhân có liên quan. Cũng trong giai đoạn này, Cục Phòng, chống rửa tiền đã tiếp nhận hàng trăm giao dịch đáng ngờ liên quan hoạt động chuyển tiền quốc tế ra/vào Việt Nam.
Một điểm đáng chú ý theo lãnh đạo Cục Phòng, chống rửa tiền cho hay, trong nhiều vụ lừa đảo, các đối tượng đã chuyển tiền qua nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau để mua, bán tiền ảo trên các sàn giao dịch tiền ảo (Huobi; Binance) rồi rút tiền ở nước ngoài để chiếm đoạt. “Tiền ảo có thể là một kênh hữu hiệu để tội phạm lợi dụng cho hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố do có thể chuyển đổi các khoản tiền thu được thông qua những hoạt động bất hợp pháp thành tiền sạch” - ông Phạm Tiên Phong đánh giá.
Trong khi đó, bà Lê Thị Vân Anh - Phó Vụ trưởng Vụ pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cho rằng thời gian qua, những tiến bộ khoa học công nghệ đã bị lợi dụng thành phương tiện, cách thức phạm tội mới, có tính chất xuyên quốc gia như ma tuý, rửa tiền... "Sự phát triển kinh tế số là mảnh đất màu mỡ phát sinh loại tội phạm mới liên quan đến hoạt động kinh doanh tiền ảo, tiền kỹ thuật số, tài sản ảo" - bà Lê Thị Vân Anh nói.
Các ý kiến cơ quan chức năng cũng cho rằng, chính sự phát triển của tiền ảo đang khiến cho tội phạm trở nên nghiêm trọng hơn, với những thủ đoạn tinh vi, gây ra hậu quả ở quy mô lớn và khó bị phát hiện.