Cụ thể, theo Bộ Tài chính, về hành vi lợi dụng tình trạng ùn tắc hàng hóa để vi phạm pháp luật, phía Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo, triển khai các biện pháp rà soát, đánh giá việc thực hiện quy trình thủ tục tại các Chi cục Hải quan cửa khẩu.

Yêu cầu các đơn vị tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện kỷ luật, kỷ cương trong khi thi hành công vụ của công chức hải quan; nâng cao công tác bảo vệ chính trị nội bộ; đảm bảo công chức hải quan không thực hiện, tiếp tay, bảo kê cho hành vi tham nhũng, tiêu cực, phiền hà, sách nhiễu, vi phạm pháp luật; tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói chung và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nói riêng, quan tâm các giải pháp tránh ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu, đảm bảo công tác quản lý hải quan.

Theo Bộ Tài chính, trong công tác quản lý hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu, việc thực hiện quản lý phương tiện vận tải hàng hóa xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc có sự tham gia trực tiếp của nhiều lực lượng: Ban Quản lý cửa khẩu, Biên phòng, Hải quan…

"Việc sắp xếp thứ tự các phương tiện vận tải chuyên chở hàng nông sản xuất khẩu trong khu vực cửa khẩu là do lực lượng Biên phòng và Ban quản lý của cửa khẩu thực hiện, Cơ quan Hải quan chỉ thực hiện công tác đăng ký tờ khai, thực hiện giám sát hàng hóa xuất khẩu, doanh nghiệp chỉ nộp  duy nhất 1 khoản tiền lệ phí hải quan theo quy định của pháp luật do Kho bạc nhà nước thu (20.000 đồng/tờ khai)" - Bộ Tài chính cho biết. 

Theo phân luồng làm thủ tục Hải quan, trên cơ sở các biện pháp quản lý rủi ro trong nghiệp vụ của Hải quan thì hầu hết các lô hàng nông sản xuất khẩu đều thuộc luồng xanh, không phải kiểm tra thực tế hàng hóa.

Mặt khác, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, công chức hải quan phải thực hiện các biện pháp phòng, chống COVID-19 trong khu vực cửa khẩu nên công chức hải quan không tiếp xúc, làm việc trực tiếp với lái xe mà thực hiện thủ tục hải quan với người khai hải quan.

"Qua rà soát, đến thời điểm hiện tại, các Chi cục Hải quan tại các cửa khẩu đã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định, không có việc chỉ đạo, tiếp tay của lãnh đạo, công chức hải quan cho các hoạt động cho các hoạt động “luật ngầm”, chưa phát hiện có dấu hiệu bảo kê, tiêu cực trong việc xếp “lốt”, chi cho “nhà luật” để được xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc qua các cửa khẩu" - phía Bộ Tài chính cho hay. 

Trước đó, báo chí phản ánh về tình trạng ùn tắc ở các cửa khẩu. Đáng chú ý, trong quá trình chờ đợi đi qua cửa khẩu, các chủ xe hàng nông sản phải đóng tiền cho "nhà luật" (những người lo giấy tờ, thủ tục và các chi phí phát sinh ở khu vực cửa khẩu) lên tới vài chục triệu đồng.

Theo các tài xế, việc nộp tiền cho "nhà luật" đã trở thành thứ luật ngầm, diễn ra từ nhiều năm nay. Từ khi xảy ra dịch bệnh COVID-19, các khoản thu này tiếp tục tăng cao.