Lý do giải ngân vốn đầu tư công còn chậm

Chiều 11.11, tại phiên đăng đàn trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) Nguyễn Chí Dũng các vấn đề liên đến đầu tư công, gói phục hồi nền kinh tế… được nhiều đại biểu quan tâm chất vấn.

Theo báo cáo gửi Chính phủ, tính đến ngày 31.10, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công, vốn ODA đạt tỉ lệ rất thấp so với kế hoạch. Đại biểu Âu Thị Mai (Tuyên Quang) đề nghị Bộ trưởng KHĐT cho biết, nguyên nhân vì sao tỉ lệ giải ngân vốn còn thấp và giải pháp của Bộ KHĐT để đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong năm nay và các năm tiếp theo.

Bộ trưởng KHĐT cũng cho biết, vấn đề đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để, tỉ lệ giải ngân vẫn thấp. Trong năm nay, tỉ lệ giải ngân thấp có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Theo Bộ trưởng KHĐT, lý do chính khiến tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công không đạt tiến độ là phương pháp chuẩn bị phương án kém, chất lượng không cao, chủ yếu việc chuẩn bị phương án đầu tư chỉ mang tính hình thức, qua loa. Sau khi được chấp thuận chủ chương đầu tư thì các chủ đầu tư mới thực hiện một cách thực tế, lúc này lại mất rất nhiều thời gian để điều chỉnh lại dự án.

Bên cạnh đó, vướng mắc liên quan công tác giải phóng mặt bằng vẫn gây khó khăn và chưa thể giải quyết ngay. Bộ trưởng cho rằng, nếu các quy định, vướng mắc trong Luật Đất đai không được giải quyết triệt để thì công tác giải phóng mặt bằng sẽ không thể giải quyết nhanh. Các phát sinh chủ yếu là giá đền bù đất, tranh chấp khi bàn giao, khiếu kiện, ý thức người dân…

Riêng năm 2021, Bộ trưởng KHĐT cho biết, công tác giải ngân vốn đầu tư công còn gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 khiến nhiều địa phương phải giãn cách xã hội nhiều tháng. Bên cạnh đó, dịch bệnh khiến giá nhiên vật liệu tăng cao, thiếu lao động, chi phí đối ứng tăng cao…

Ngoài ra, đây cũng là năm đầu thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn và trùng với nhiều sự kiện lớn. Theo Bộ trưởng KHĐT, để khắc phục tình trạng này thì tổ chức thực hiện vẫn là khâu chính, bởi hiện nay Bộ KHĐT đã phân cấp phần lớn quyền quyết định về lựa chọn dự án giải ngân, tỉ lệ giải ngân, thẩm định nguồn vốn, khả năng cân đối vốn… về các bộ, ngành và địa phương.

Bộ trưởng "nhận một phần trách nhiệm" trong hạn chế giải ngân vốn đầu tư công

Cũng liên quan đến đầu tư công, Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nôi) chất vấn ngoài ảnh hưởng do dịch, Bộ trưởng cho biết trách nhiệm về việc chuyển nguồn rất lớn vốn đầu tư công là do bộ chủ quản hay địa phương?

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Bạc Liêu) cũng chất vấn Bộ KHĐT về vấn này.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, giải ngân vốn đầu tư công thấp "nằm ở tổ chức thực hiện". Nhắc lại lời Chủ tịch Quốc hội, ông nói, tại sao cùng một thể chế mà có địa phương đã giải ngân 100% vốn, thậm chí còn vượt số được giao, ứng tiền ra trước để làm, mà có tỉnh chỉ giải ngân được 18%? Đến cuối năm nay, dự báo giải ngân không thể cao được bằng năm 2020, chỉ đạt 80-85%.

Tiếp đó, ông Dũng cho rằng, giải ngân chậm là do các địa phương, bộ ngành thờ ơ hoặc chưa làm hết trách nhiệm, lập kế hoạch không sát, đề xuất vốn lớn nhưng thực tế không giải ngân được.

"Bộ KHĐT cũng có một phần trách nhiệm, như nể nang, không hết trách nhiệm, chỉ tổng hợp rồi đưa lên con số không sát thực tiễn, con số lớn nên gây áp lực cho tỉ lệ giải ngân. Do không sát thực tiễn nên dẫn đến phải điều chuyển vốn, trả lại vốn, đầu tư không hiệu quả...

"Chúng tôi xin nhận một phần trách nhiệm trong kế hoạch vốn mà các bộ, ngành, địa phương trình lên. Chúng tôi xin hứa khắc phục vấn đề này thời gian tới", Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh.