Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu đã nói như vậy khi được hỏi về rủi ro trong việc mua trái phiếu doanh nghiệp.

Trái phiếu doanh nghiệp lợi nhuận cao, nhưng rủi ro là gì, thưa ông?

Đổ tiền vào trái phiếu, nhất là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản thì rủi ro rất lớn. Hiện các nhà đầu tư trái phiếu không có nhiều thông tin, không có phân tích về tín dụng, phân tích tài chính, họ mua trái phiếu vì lãi suất cao gấp đôi lãi suất ngân hàng.

Nhà đầu tư không hiểu được khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Bởi vậy, dù doanh nghiệp cam kết lãi tơi 20%/năm nhưng doanh nghiệp không có khả năng trả nợ thì vẫn có nguy cơ mất vốn. Mua trái phiếu doanh nghiệp rủi ro từ mọi phía, từ thị trường, từ phía doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Bởi vậy, bỏ tiền mua trái phiếu doanh nghiệp là rủi ro rất lớn không chỉ cho người mua mà cho cả hệ thống tài chính nữa. 

Vậy để hạn chế rủi ro, theo ông các cơ quan quản lý có nên đưa ra các quy định về việc doanh nghiệp, điều kiện để doan nghiệp được phát hành trái phiếu?

Tôi cho rằng không thể dùng mệnh lệnh hành chính được. Vì nền kinh tế thị trường thì tôn trọng cung cầu. Nếu người đầu tư sẵn sàng bỏ tiền trái phiếu mà có rủi ro thì nhà đầu tư phải chấp nhận. Nếu khống chế bán trái phiếu trên cơ sở vốn điều lệ hoặc trên các chỉ số tài chính nào đó thì thị trường tài chính trở nên méo mó.

Ở Việt Nam có vấn đề là doanh nghiệp “xào nấu” số sách kế toán rất dễ dàng, nếu doanh nghiệp cố tình làm đẹp sổ sách để chỉ tiêu phát hành trái phiếu được đáp ứng thì không hiệu quả.

Vấn đề của Việt Nam là không có công ty chấm điểm tín dụng. Ở Mỹ có 3 công ty lớn chấm điểm tín dụng, các công ty này đưa ra những điểm tín dụng một cách khách quan. Bởi vậy, nên khi mua trái phiếu, cổ phiếu doanh nghiệp thì nhà đầu tư dựa trên chấm điểm tín dụng của các công ty này bên cạnh phân tích riêng. Ngay cả nhân tôi ở Mỹ, khi quyết định mua trái phiếu nào thì tham khảo chấm điểm tín dụng, nếu ở dạng đáng đầu tư thì tôi sẽ tìm hiểu tiếp.

Từ việc vỡ trận đầu tư Condotel đang diễn ra, nhiều nhà đầu tư cho rằng họ mất vốn vì cơ quan quản lý không có hành lang pháp lý cho Condotel, không có cảnh báo rủi ro khi đầu tư Condotel. Với bong bóng trái phiếu đang dần lớn, ông có nghĩ đến lúc nào đó kịch bản vỡ trận Condotel sẽ lập lại với trái phiếu doanh nghiệp? 

Không thể nào đổ lỗi cho các quy định của cơ quan quản lý được. Nhà đầu tư phải sáng suốt, khi họ đầu tư Condotel với lợi nhuận cao thì họ phải đặt vấn đề chủ đầu tư có thực hiện được cam kết hay không?. Tôi đồng ý quan điểm phải có hành lang pháp lý cho Condotel, phải định nghĩa Condotel là loại hình gì, là nhà ở hay cơ sở nghỉ dưỡng. Bởi vậy, các chủ đầu tư và chủ sở hữu tranh chấp thì toà án không có cơ sở để giải quyết tranh chấp đó. Tuy nhiên, nhà đầu tư không thể đổi lỗi cho sự chậm trễ của quy định pháp luật làm họ thua lỗ.

Vậy cơ quan quản lý cần phải làm gì để hạn chế rủi ro, thưa ông?

Các cơ quan quản lý cần đưa ra nhưng thông tin chính xác về thị trường, như hiện tại bao nhiêu tổ chức phát hành trái phiếu, trong thời gian 1 năm có những doanh nghiệp nào khó khăn không trả hết nợ. Phải có thông tin như vậy đề nhà đầu tư nắm được thị trường đang diễn ra như thế nào, doanh nghiệp nào phát hành trái phiếu mà không có khả năng trả nợ. Nhưng hiện tại, thông tin như vậy không có, đây là thiếu sót của cơ quan quản lý