Hồ hởi báo lãi

Đúng như dự báo của chính các ngân hàng từ đầu năm, lợi nhuận nửa đầu năm 2017 của hầu hết các ngân hàng đều tăng trưởng rất mạnh nhờ vào hoạt động cho vay tăng trưởng tốt và nợ xấu giảm sau một thời gian dài xử lý.

Đi đầu là Vietcombank (VCB). Ngân hàng này có tốc độ tăng trưởng và con số tuyệt đối về lợi nhuận ở mức rất cao. Lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm của Vietcombank đạt hơn 5 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng hơn 20% so với cùng kỳ và đạt trên 53% kế hoạch lợi nhuận cả năm. Tính trước trích lập dự phòng, lợi nhuận của Vietcombank đạt trên 8 nghìn tỷ đồng.

Nếu không có gì thay đổi, Vietcombank sẽ dễ dàng vượt qua kỷ lục 9,2 nghìn tỷ đồng lợi nhuận và tiến tới ngưỡng 9,5 nghìn tỷ đồng như lãnh đạo ngân hàng này đã từng dự tính ngay từ hồi đầu năm.

Với Vietinbank (CTG) đã ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt gần 4,7 nghìn tỷ đồng, tăng 12% và đạt 54% kế hoạch năm. BIDV chưa công bố lợi nhuận nhưng nhiều khả năng cũng ở mức cao bởi trước đó, chưa hết nửa năm, NH này đã khoe lãi lớn với 3,2 nghìn tỷ lợi nhuận trước thuế trong 5 tháng đầu năm.

Ở khối cổ phần, Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng đã công bố lợi nhuận trước thuế 6 tháng ước đạt 428 tỷ đồng, tăng 70% so với cùng kỳ.

Hay như Ngân hàng Phương Đông (OCB), mới đây công bố kết quả kinh doanh nửa đầu năm với khoản lợi nhuận trước thuế tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước, đạt 494 tỷ và cao hơn 2% so với mức lãi của cả năm 2016.

Tương tự, Ngân hàng Tiên Phong 6 tháng cho biết, thu về 483 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, đạt 62% kế hoạch lợi nhuận cả năm, nợ xấu duy trì mức dưới 1%.

Nhiều ngân hàng lớn khác chưa công bố mức lợi nhuận 6 tháng, nhưng trong tháng trước đã báo lãi lớn sau 5 tháng hoạt động, như BIDV 3.200 tỷ đồng, LienVietPostBank là 730 tỷ,...

Nhìn tổng thể, hầu hết các ngân hàng có lợi nhuận trong nửa đầu năm 2017 khởi sắc và tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Triển vọng của các ngân hàng khá tươi sáng là bởi nhiều ngân hàng đã trải qua một vài năm tái cấu trúc khá hiệu quả. Nhiều ngân hàng đã có thể cắt giảm chi phí tốt hoặc có những nguồn thu từ nguồn vốn khác và dịch vụ để bù đắp cho sự thiếu hụt và giảm lợi nhuận của tín dụng.

Gần đây, một loạt các ngân hàng đã vào cuộc với những bước đột phá về công nghệ và thanh toán. Nhiều ngân hàng tập trung đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng số (digital banking), trong đó có ngân hàng di động (mobile banking) để đa dạng hóa dịch vụ và tăng nguồn thu. Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng ngày càng ổn định và tăng trưởng bền vững từ hoạt động cho vay tín dụng tiêu dùng.

Khó khăn dồn vào cuối năm?

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, lợi nhuận của một số ngân hàng vẫn tăng cao trong bối cảnh hoạt động ngành ngân hàng còn nhiều khó khăn là điều đáng mừng. Tuy nhiên, bài toán lợi nhuận sẽ áp lực hơn với các ngân hàng trong thời gian tới khi mới đây nhà điều hành quyết định giảm 0,5% lãi suất cho vay ngắn hạn các lĩnh vực ưu tiên.

Ngay sau khi NHNN ban hành các quyết định hạ lãi suất, nhiều ngân hàng như VietinBank, VPBank, Vietcombank, BIDV, Agribank, SHB cũng đã đồng loạt điều chỉnh lãi suất cho vay ngắn hạn VND về mức tối đa 6,5%/năm cho 5 lĩnh vực ưu tiên: phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; thực hiện phương án, dự án sản xuất - kinh doanh hàng xuất khẩu; phục vụ sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa; phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ; phục vụ sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Do đó, các ngân hàng hiện nay đang phải tìm mọi cách tiết giảm chi phí để bù vào nguồn thu giảm từ việc giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với 5 lĩnh vực ưu tiên, vì lãi suất huy động vẫn được giữ nguyên, không tăng. Nhiều ý kiến tỏ ra lo lắng, lãi suất giảm có ảnh hưởng đến lợi nhuận 2 quý cuối năm của các ngân hàng, không phải không có cơ sở.

Ngoài ra, bên cạnh những con số lợi nhuận được báo cáo sáng sủa thì đằng sau đó, các ngân hành vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đáng lưu ý nhất là vấn đề nợ xấu. Tuy Nghị quyết xử lý nợ xấu đã được thông qua nhưng vẫn còn tiềm ẩn yếu tố rủi ro.

Theo báo cáo của NHNN chi nhánh TP.HCM, nợ xấu trên địa bàn hiện khoảng 63.000 tỷ đồng và vẫn duy trì quanh mức 4% trong tổng dư nợ. Như vậy, so với cuối năm 2016, nợ xấu vẫn tăng 3.400 tỷ đồng. Trong đó, nợ xấu lĩnh vực sản xuất kinh doanh phát sinh tăng 10.497 tỷ đồng; nợ xấu lĩnh vực cho vay bất động sản, tiêu dùng, chứng khoán phát sinh tăng 12.635 tỷ đồng, riêng nợ xấu lĩnh vực cho vay tiêu dùng phát sinh tăng 10.183 tỷ đồng. Đáng chú ý, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng nợ xấu (69%).

Cùng với đó, giới đầu tư vẫn còn lo ngại về sự ổn định và khả năng cạnh tranh của các ngân hàng. Hiện cơ cấu lợi nhuận vẫn phụ thuộc nhiều vào hoạt động cho vay và tốc độ tăng trưởng tín dụng… Tăng trưởng tín dụng chậm sẽ khiến lợi nhuận ngân hàng co hẹp, trong khi tăng trưởng tín dụng nóng có thể mang đến rủi ro khó kiểm soát như giai đoạn 2009-2010.