Lòng tin quyết định sự phát triển của thị trường

TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ quốc gia - cho biết, ông thống kê tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đến nay vào khoảng 1,5 triệu tỉ đồng. Tổng số vốn trung dài hạn hệ thống ngân hàng 5 triệu tỉ đồng, tương đương gấp 3 lần.

Những năm qua, vốn trái phiếu tăng trưởng từ 30 - 35%/năm. Tính theo đó, 2 năm sau khối lượng trái phiếu tăng lên gần gấp đôi khoảng 2,8 triệu tỉ đồng. 2 năm kế tiếp lên 5,6 triệu tỉ đồng. 6 năm sau lên 11,2 triệu tỉ đồng. 11,2 triệu tỉ đồng đó gánh được gần như vốn trung dài hạn mà hệ thống ngân hàng tìm vốn ngắn cho vay trung dài hạn. 

Ông Nghĩa nói: "Đây là điều chúng ta kỳ vọng trong tương lai. Trong khi hiện tại có quan điểm coi trái phiếu như trò chơi đánh bạc của các nhà phát hành. Có sai phạm thì nhà đầu tư phải ráng chịu. Trái phiếu là thị trường vô cùng quan trọng nhưng đang không được phát triển với tâm thế xem nó là "máu" của nền kinh tế thị trường."

Cũng theo vị Tiến sĩ, bộ phận phát triển thị trường trái phiếu là bộ phận hẹp trong Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là điều rất đáng trách. Thị trường này có độ rủi ro tương đối cao. Vì thế cần có hệ thống giám sát vi phạm chuẩn để nhà đầu tư nhìn vào sức khỏe doanh nghiệp và quyết định chọn theo khẩu vị rủi ro. 

"Trách nhiệm lớn lao nhất là Chính phủ. Niềm tin là doanh nghiệp. Nhân dân là trụ cột thị trường này. Chính phủ không nên nói không, chỉ trên nền tảng trách nhiệm của Chính phủ thì mới tạo lòng tin. Lòng tin quyết định phát triển thị trường", ông Nghĩa khẳng định.

Cách tiếp cận mới: Xây dựng niềm tin và các công cụ xử lý rủi ro

TS. Nguyễn Tú Anh - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương - cho rằng thông thường có 2 cách tiếp cận về niềm tin. Cách cổ điển là xây dựng luật chặt chẽ, kiểm soát thật chặt để lọc bớt rủi ro. Cách làm như thế sẽ ít rủi ro nhưng lại tiêu diệt thuộc tính đương nhiên của thị trường là có rủi ro.

Do đó chúng ta có cách tiếp cận mới là xây dựng niềm tin và các công cụ xử lý rủi ro. Do mỗi nhà đầu tư có khẩu vị khác nhau về rủi ro nên có những nhu cầu khác nhau và chúng ta cần có các công cụ khác nhau.

"Công cụ phát triển niềm tin tốt hơn là xây dựng bảo hiểm rủi ro. Theo đó, chúng ta xây dựng những định chế, đảm bảo rằng rủi ro ít thì trả họ trả phí ít, rủi ro nhiều thì trả phí nhiều… Thị trường khi đó sẽ tự vận hành một cách mượt mà hơn, bền vững hơn. Trách nhiệm thuộc về cơ quan nhà nước cần xây dựng hệ thống pháp luật, xây dựng niềm tin cho nhà đầu tư", chuyên gia phân tích.

Bổ sung thêm, TS. Trương Văn Phước nhìn nhận, muốn phát triển một thị trường vốn lành mạnh, tiên tiến thì cần có một định chế độc lập, một cơ quan có chức năng tổ chức, thanh tra, giám sát và chịu trách nhiệm cho sự vận động của thị trường tài chính nói chung và thị trường vốn nói riêng.

Bên cạnh đó, cũng cần phải có các định chế xếp hạng sức khỏe của doanh nghiệp. Nhà đầu tư từ đó quyết định và chịu trách nhiệm về các quyết định của mình.