4,2 triệu tấn thịt/năm nhưng “bỏ ngỏ” XK

Theo Bộ NNPTNT, ngành nông nghiệp (NN) Việt Nam đạt kim ngạch XK trên 30 tỉ USD. Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường tin tưởng năm 2017 kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng NN đạt 35 tỉ USD, trong đó Bộ trưởng đặc biệt đánh giá cao vai trò của 10 ngành hàng chủ lực đạt giá trị xuất khẩu trên dưới 1 tỉ USD như: Hồ tiêu, càphê, điều, thủy sản...

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận ngành chăn nuôi có tiềm năng lớn với năng suất sản xuất khoảng 28 triệu con lợn, 300 triệu con gia cầm, 0,5 triệu bò sữa, bình quân đạt 60kg thịt/người, 100 quả trứng/người, 10 lít sữa/người, 80kg cá/người nhưng sản phẩm ngành chăn nuôi lại chưa góp mặt trong kim ngạch XK. Đặc biệt, ngành chăn nuôi lợn vốn là lợi thế của Việt Nam, nhưng hầu như chưa thể XK rộng sang các nước có nhu cầu. Phần lớn lợn được XK sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch kiểu “lùa qua đèo qua suối”.

Tuy nhiên, do thay đổi một số chính sách NK của Trung Quốc, số lợn NK tiểu ngạch từ Việt Nam sang quốc gia này từ năm 2017 sẽ giảm tới 80%, từ 12 triệu con (năm 2016) xuống còn 2,4 triệu con. Nếu tình hình không khả quan, con số xuất khẩu trên sẽ giảm sút chỉ còn khoảng 1,17 triệu con… Trong khi đó, đối với thị trường chính ngạch, Việt Nam chỉ mới XK sang 2 thị trường Hồng Kông và Malaysia với khoảng 15-20 nghìn tấn (tương đương 200.000 con), trong giai đoạn từ năm 2013-2016, còn các thị trường khác tại Mỹ, EU, Australia… hầu như còn “bỏ ngỏ”. Tình hình XK thịt lợn của Việt Nam hiện tại đang tỉ lệ nghịch với sản lượng sản xuất.

Xây dựng được vùng an toàn dịch bệnh cho XK

Tại thị trường Hàn Quốc, năm 2016 Hàn Quốc phải NK các sản phẩm thịt với tổng trị giá lên tới hơn 5 tỉ USD. Đối với thịt lợn, nước này yêu cầu sản phẩm NK vào thị trường của họ phải có nguồn gốc từ quốc gia/vùng XK không có bệnh lở mồm long móng (LMLM) và phải được Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) công nhận. Do hiện nay, Việt Nam chưa được OIE công nhận sạch bệnh LMLM nên Việt Nam chưa đủ điều kiện để Hàn Quốc tiến hành đánh giá rủi ro NK đối với thịt lợn.

Phát biểu tại diễn dàn, ông Gabor Fluit - Tổng Giám đốc De Heus Châu Á đã chia sẻ về cơ hội XK cũng như những thách thức cho sản phẩm chăn nuôi, đặc biệt là thịt lợn Việt Nam. Chia sẻ về mô hình chuỗi liên kết của De Heus, kinh nghiệm tổ chức thành công chuỗi liên kết sản xuất thịt gia cầm XK, cũng như những nỗ lực góp phần vào việc phát triển nguồn thực phẩm sạch và bền vững, ông Gabor Fluit cho rằng, ngành chăn nuôi Việt Nam cần thay đổi toàn diện để tạo điều kiện và cơ hội XK. Để XK chính ngạch thịt lợn sang các thị trường khó tính khác như: Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Nga, Australia, Hà Lan… ngoài chuyện giá thành phải cạnh tranh còn rất nhiều điều kiện khắt khe khác. Trong đó, quy định cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh (ATDB), vùng chăn nuôi ATDB, quy trình chăn nuôi khép kín từ khâu thức ăn, thú y, con giống, đến trang trại, giết mổ, chế biến phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt. Thậm chí, một số quốc gia như Australia còn yêu cầu cả vấn đề phúc lợi động vật.

Thế nhưng, trong khi tiềm năng sản xuất rất dồi dào, thì công tác chế biến, sơ chế của Việt Nam hoàn toàn không tương xứng, chưa được chú trọng. Đã hết thời chăn nuôi theo kiểu nhỏ lẻ, manh mún, mà cần có sự tham gia của các DN, ứng dụng khoa học công nghệ và đẩy mạnh truyền thông để mở ra một hướng đi chung cho ngành chăn nuôi, mang lại cho cộng đồng chuỗi giá trị cung ứng thịt lợn sạch, an toàn hướng đến XK. Bộ NNPTNT cũng kỳ vọng những đơn vị tiên phong như: Tập đoàn De Heus, Tập đoàn Hùng Nhơn, Câu lạc bộ NN Công nghệ cao VN, Cty CP Thương mại và Đầu tư Biển Đông đã cùng Cty máy móc Daewon ký kết thoả thuận thực hiện liên kết chuỗi sản xuất thịt lợn sạch để XK.

Trao đổi với PV, ông Vũ Mạnh Hùng - Chủ tịch Tập đoàn Hùng Nhơn - cho biết: “Hiện đã có doanh nghiệp Hà Lan sang tìm hiểu chuỗi quy trình liên kết và bàn thảo vấn đề NK. Dự kiến ngày 26.11.2017 chúng tôi sẽ cùng lãnh đạo Bộ NNPTNT sang Hà Lan để gặp gỡ, đàm phán với Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Bộ NN Hà Lan về vùng ATDB và các yêu cầu khác cho việc XK thịt lợn Việt Nam sang thị trường này. Dự kiến, mỗi năm chúng tôi sẽ xuất khẩu 10.000 tấn thịt lợn sang thị trường Hà Lan”.

Ông Vũ Trọng Nghĩa - Giám đốc Cty CP Thương mại và Đầu tư Biển Đông kiến nghị: Để thúc đẩy XK thịt lợn Việt Nam đi các nước, đặc biệt là thị trường Hàn Quốc, các cơ quan quản lý nhà nước cần hỗ trợ DN mở rộng thị trường cấp nhà nước cho các sản phẩm thịt lợn của Việt Nam; thống nhất tập hợp thông tin quy định về quản lý kỹ thuật, thương mại với các cơ quan quản lý nước NK, sau đó, thông tin phổ biến rộng rãi tới các DN có nhu cầu XK. “Chúng tôi cũng mong muốn sẽ nhận được sự hỗ trợ tích cực của các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan thú y để sớm hoàn thành các thủ tục về vùng ATDB để đưa thịt lợn đi nước ngoài” - ông Vũ Trọng Nghĩa nhấn mạnh.