Bán hàng không đủ chi phí hằng ngày
Theo ghi nhận của Lao Động vào tháng 11.2023, một số chợ truyền thống nổi tiếng kinh doanh sầm uất tại TPHCM như chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh), chợ Tân Định (Quận 1)… đều xuất hiện những bảng "sang sạp", "cho thuê sạp" thậm chí nhiều kiốt đóng cửa để cắt giảm chi phí.
Bà Khánh Hương - một tiểu thương bán hàng gia dụng tại chợ Bà Chiểu hơn 30 năm - chia sẻ, vào thời “hoàng kim” của chợ truyền thống, khu chợ này chật kín các sạp kinh doanh đủ loại mặt hàng, một kiốt tại chợ có thể đem lại thu nhập đủ nuôi cả gia đình và chi phí cho con cái ăn học.
“Ngày trước, muốn thuê hay mua lại sạp ở chợ còn phải tranh nhau. Có lúc, 1 kiốt chợ vài mét vuông còn đắt đỏ hơn mua một căn nhà, nhưng ai buôn bán cũng phải dành dụm, gom góp để mua "đứt". Thế nhưng, chợ bây giờ có nhiều sạp đóng cửa gần cả năm nay, cho thuê hay sang lại giá rẻ cũng không mấy ai quan tâm”- bà Hương nói.
Không khí vắng vẻ, ảm đạm đặc biệt diễn ra ở khu vực bán quần áo, đồ gia dụng, giày dép… Bà Cù Thị Kim Thúy - tiểu thương bán quần áo tại chợ Bà Chiểu - rưng rưng tâm sự, thời gian gần đây có những ngày mở cửa nhưng không bán được món đồ nào.
“Cứ nghĩ rằng sau dịch tình hình sẽ ổn hơn nhưng bây giờ một mình tôi “ôm” 7 sạp, ế đến mức một mình bán mà không cần thuê thêm người phụ” - bà Thúy ngán ngẩm.
Hiện nay, có rất nhiều tiểu thương kinh doanh truyền thống đang nỗ lực học và áp dụng công nghệ, bán hàng trực tuyến.
Ông Phạm Ngọc Duy - tiểu thương kinh doanh vàng bạc tại chợ Hòa Bình (Quận 5) - cho biết, thời điểm sau dịch lượng khách mua trực tiếp tại chợ sụt giảm, cửa hàng phải tìm mọi cách để tiếp tục kinh doanh nhằm có đủ nguồn thu, chi phí duy trì cửa hàng và đội ngũ nhân viên. Khi thấy hình thức bán hàng online, ông Duy cùng vợ nghiên cứu bán thử, ban đầu chỉ chụp hình sản phẩm rồi đăng bài.
“Hiện tại, đã bán được cho những khách hàng ở nhiều tỉnh thành, không riêng TPHCM. Bán online khó nhất là làm sao đảm bảo được an toàn khi vận chuyển hàng, đáp ứng tốt nhất được yêu cầu của khách nên phải tư vấn hết sức kỹ càng” - ông Duy kể.
Chợ truyền thống phải thay đổi, tạo ra nhiều giá trị
Trao đổi với Lao Động, TS Trần Quang Thắng - Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TPHCM - xác nhận, đi qua các chợ truyền thống hay khu phố mua sắm nổi tiếng tại TPHCM thời điểm này sẽ đều thấy treo bảng cho thuê, sang nhượng mặt bằng, sạp.
Khi kinh tế khó khăn, người dân có tâm lý thắt chặt chi tiêu, tiết kiệm và cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều các loại hình kinh doanh hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi và các kênh bán hàng online, chợ truyền thống ảm đạm là một xu hướng tất yếu.
“Khi kinh doanh khó khăn, tiểu thương sẽ tìm giải pháp tối ưu nhất về chi phí để tiếp tục tồn tại và phát triển, trong đó có trả mặt bằng rút về kinh doanh online. Nhưng kinh doanh online hiện nay cũng đang có một số vấn đề cần giải quyết và kiểm soát, đó là thẩm định chất lượng sản phẩm” - TS Trần Quang Thắng nhận định.
Theo Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TPHCM, chợ truyền thống cần thích ứng với nhu cầu và sở thích đang thay đổi của khách hàng trong thế giới hiện đại, đồng thời vẫn giữ được bản sắc và nét độc đáo riêng.
“Chợ truyền thống không chỉ là nơi buôn bán mà còn là một nét văn hóa phải lưu giữ, một số ngôi chợ còn gắn liền với lịch sử và là điểm nhấn của thành phố. Không thể để chợ truyền thống biến mất được, do đó cần có sự hỗ trợ, trợ giúp của Nhà nước” - TS Trần Quang Thắng nói.
Theo đó, một số biện pháp khả thi để duy trì, phát triển chợ truyền thống có thể là đổi mới mô hình kinh doanh để tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng. Chẳng hạn như cung cấp sản phẩm đa dạng, chất lượng với giá thành cạnh tranh hơn. Cung cấp các dịch vụ bổ sung như tham quan, ẩm thực, tổ chức các lễ hội, sự kiện tại chợ để thu hút du khách và người dân địa phương, đẩy mạnh du lịch. Tận dụng công nghệ để nâng cao trải nghiệm của khách hàng như cung cấp dịch vụ đặt hàng, giao hàng trực tuyến, các tùy chọn thanh toán kỹ thuật số.