Phát biểu tại hội nghị tổng kết năm 2023 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ngày 2.1, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN, điểm lại vấn đề nổi cộm năm vừa qua là thiếu điện cục bộ ở miền Bắc, trong đó phân tích sâu nguyên nhân chủ quan.
Đối với việc huy động nguồn điện, điều tiết các hồ thủy điện, ông Tuấn cho rằng thanh tra của Bộ đã chỉ ra. Ngay trong buổi kiểm điểm của Đảng ủy tập đoàn, nhiều cán bộ phát biểu chúng ta cũng có sự chủ quan nhất định.
"Với diễn biến thủy văn 3 tháng đầu năm tương đối bình thường, cho nên chúng ta đã điều chỉnh các nguồn khai thác. Khi xảy ra hạn hán, nước không về đã dẫn đến tình trạng hồ thủy điện không phát điện được nữa trong 3 tháng tiếp theo. Đây là điều tập đoàn đã nhìn ra và sẽ có phương hướng khắc phục trong 2024”, ông Tuấn nói.
Phát biểu, Chủ tịch EVN Đặng Hoàng An cho biết, năm 2023 là năm "không trọn vẹn" của ngành. Bởi tập đoàn đã để xảy ra tình trạng thiếu điện, khi chúng ta chỉ có 37,7% tổng công suất nguồn trên toàn hệ thống.
Nếu cộng thêm 8% nguồn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và 2% của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam mới chỉ được suýt soát 48%, còn lại của các doanh nghiệp ngoài khác nhà nước.
Dù vậy, ông Đặng Hoàng An cho rằng, EVN đang được giao trách nhiệm là đơn vị mua duy nhất trên thị trường. "Khi đã là người mua duy nhất thì việc để xảy ra thiếu điện, nhiều cán bộ bị xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật là bài học đắt giá", ông An nói và cho biết, điều này cũng đặt ra nhiệm vụ rất cam go của toàn ngành trong những năm sắp tới, cho đến khi an ninh năng lượng trên toàn quốc và các vùng được đảm bảo.
Bày tỏ những vụ việc bị xử lý gần đây là "nỗi đau đớn và sự xấu hổ của ngành điện", ông Đặng Hoàng An khẳng định: EVN phải đi theo hướng quản trị quốc tế là minh bạch, có trách nhiệm giải trình cao, từ thị trường điện, đàm phán giá điện, chi phí, mua bán, tránh tình trạng nhìn vào tập đoàn như một cái hộp đen; để làm sao khi dư luận hỏi về báo cáo tài chính, các đơn vị phải hết sức công khai.
Đề cập đến vấn đề tài chính rất khó khăn, chưa biết khi nào hết lỗ, ông Đặng Hoàng An cho rằng: Nếu tình hình tài chính không sớm cải thiện thì đời sống người lao động ảnh hưởng, nhiều cán bộ lương thấp quá sẽ rời ngành ra đi.
Tại sao EVN lỗ mà các tổng công ty phát điện lại lãi?
Nhìn câu chuyện thiếu điện mùa hè năm 2023, ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp lưu ý "phải rút kinh nghiệm cho tương lai sắp tới".
Ông Nguyễn Hoàng Anh cho biết vẫn kiên trì báo cáo cấp trên việc EVN và khối năng lượng của Nhà nước chỉ chiếm 48% công suất, còn 52% nữa là của các đơn vị bên ngoài.
Lãnh đạo Ủy ban vốn Nhà nước lưu ý công tác truyền thông phải để dư luận hiểu rằng “EVN không đại diện cho ngành điện”. “Có vấn đề gì về điện cứ nghĩ đến Tập đoàn Điện lực là không ổn”, ông Hoàng Anh nói.
Ông Nguyễn Hoàng Anh cũng nhắc đến việc báo chí đề cập “tại sao EVN lỗ mà các tổng công ty phát điện lại lãi”.
Theo lãnh đạo Ủy ban vốn Nhà nước, ông đã phải đi giải thích ở rất nhiều nơi rằng nếu các tổng công ty cũng lỗ thì hệ thống điện sẽ rất nguy cấp. Các tổng công ty ổn định và phát triển thì mới giữ được hệ thống điện này.
Nhấn mạnh cơ chế điều chỉnh giá điện, ông Nguyễn Hoàng Anh cho hay, nếu không tăng giá điện thì không giải quyết được lỗ lũy kế, không giải quyết được lỗ lũy kế thì không làm được gì hết.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng cho hay, Bộ này đang rà soát chính sách, đề xuất sửa Luật Điện lực và dự kiến trình Quốc hội thông qua năm 2024.
Trong đó, các kiến nghị của EVN về cơ chế phát triển năng lượng, thị trường, giá sẽ được ghi nhận trong quá trình sửa luật, các văn bản hướng dẫn (nghị định, thông tư) để đảm bảo tập đoàn này hoạt động thuận lợi hơn.
"EVN cần chuẩn bị kịch bản, nhất là kế hoạch cung ứng điện mùa khô, để đảm bảo tuyệt đối không thiếu điện như năm 2023, theo chỉ đạo của Thủ tướng", Thứ trưởng Tân đề nghị.