Hệ thống trễ hạn không hẳn do dịch COVID-19

Con số chính xác từng được công bố vào tháng 12.2012, dự án KRX có tổng kinh phí lên đến 28,6 triệu USD, tức hơn 600 tỉ đồng, triển khai trong thời gian 5 năm. Theo đó, dự kiến đến khoảng quí I/2015 hệ thống sẽ chính thức được đưa vào vận hành.

Trong một cuộc trả lời báo chí vào cuối tháng 5.2014, một lãnh đạo của HoSE khi đó cho biết, hệ thống mới dự kiến đưa vào vận hành chính thức trong khoảng 2 năm 2015-2016. Và hệ thống được mô tả có năng lực xử lí 1.000 lệnh/giây duy trì liên tục và trên 5.000 lệnh/giây ở mức đỉnh điểm, hỗ trợ giao dịch tự động theo thuật toán, tần suất cao, cải thiện khả năng cung cấp các sản phẩm thông tin/dữ liệu và tăng cường năng lực giám sát thị trường.

Tiếp đó, vào tháng 1.2018 khi sàn HoSE gặp sự cố nghiêm trọng, một vị lãnh đạo đương nhiệm của HoSE lại cho biết, hệ thống giao dịch mới KRX đã hoàn tất giai đoạn thiết kế, dự kiến sẽ đưa vào hoạt động trong năm 2019.

Đến nay, tháng 6.2021, hệ thống vẫn chưa hoàn thành. Như vậy, dự án KRX triển khai gần 9 năm chưa xong, và so với thời hạn dự kiến ban đầu thì dự án KRX đã trễ hạn khoảng 5 năm rưỡi.

Chỉ cần một phép tính cộng trừ đơn giản, hoàn toàn có thể thấy được việc trễ hạn dự án KRX đã xảy ra trước đây nhiều năm chứ hoàn toàn không hẳn do COVID-19 như lập luận vừa qua của phía HoSE đã phát ngôn. Bởi vì, dịch bắt đầu bùng phát tại Việt Nam vào quí 1/2020.

Nhiều vấn đề cần làm rõ về dự án hơn 600 tỉ đồng

Trong một văn bản kiến nghị gửi lên Bộ Tài chính mới đây, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) nhấn mạnh đến tình trạng chậm trễ của dự án, bên cạnh đó đặt vấn đề giá trị dự án tăng lên so với ban đầu, nguyên nhân làm cho giá trị dự án tăng lên.

VAFI cũng lưu ý vai trò của nhà thầu phụ tại Việt Nam, về chất lượng và khả năng có thể làm chủ công nghệ vận hành hệ thống hay không.

Bên cạnh đó, trên một số diễn đàn, nhóm trao đổi về chứng khoán cũng đặt ra những câu hỏi rất xác đáng là: Hệ thống giao dịch hiện thời của HoSE đã sử dụng suốt 21 năm được cho là quá tải, già cỗi, thường xuyên bị nghẽn lệnh giao dịch cần thay thế. Vậy đối với hệ thống KRX gần 9 năm triển khai rồi vẫn chưa xong, liệu có bị tình trạng thiết kế ban đầu có thể cũng có những bất cập, lỗi thời nhất định không?

Dự án KRX triển khai gần 9 năm chưa xong, vậy việc trễ hạn vi phạm tiến độ triển khai hợp đồng được qui định phạt ra sao, vai trò bên giám sát triển khai thi công đang ở đâu, số kinh phí hơn 28 triệu USD đầu tư cho một dự án bị kéo dài gần 9 năm đang bị lãng phí với tỉ lệ là bao nhiêu trên tổng mức vốn đầu tư…