Cần nhớ rằng, trong năm 2021 và thậm chí bước sang quý I/2022, nhiều công ty chứng khoán lớn thường xuyên trong trạng thái bị “căng margin” - tức nguồn quỹ cho vay margin đã chạm ngưỡng tối đa, đồng thời cũng cảnh báo mức độ rủi ro một khi thị trường đảo chiều giảm điểm.

Lo lắng đó đã thành hiện thực khi từ tháng 3 trở lại đây, cùng với chiều hướng điều chỉnh mạnh của chỉ số chứng khoán VN-Index trên thị trường từ mức trên 1.530 điểm xuống mức chỉ còn trên 1.150 điểm, nhiều phiên VN-Index mất tới từ 50 điểm đến gần 70 điểm. Nguyên nhân còn do làn sóng bán tháo để giải chấp cân bằng lại margin trong nhiều tài khoản của nhà đầu tư.

Tuy nhiên, từ khi thị trường hồi phục từ đáy trên 1.150 điểm, việc vay margin để giao dịch từ nhà đầu tư nói chung đã không còn sôi động như trước.

Một con số thống kê cho thấy, vào thời điểm cuối quý I/2022, dư nợ cho vay margin tại các công ty chứng khoán là khoảng 230.000 tỉ đồng thì tới thời điểm hiện tại giảm xuống dưới 160.000 tỉ đồng, mức giảm tương ứng hơn 30%.

Trong khoảng 2 tháng trở lại đây, vấn đề “căng margin” ít được đề cập đến trên thị trường chứng khoán.

Nguyên nhân nhà đầu tư không còn quá mặn mà với margin, trước hết do thị trường. VN-Index hồi phục từ đáy ở mức trên 1.150 điểm nhưng tới nay, khi tạm dừng ở mức trên 1.284 điểm, thị trường vẫn chưa cho thấy rõ xu hướng hồi phục ổn định và bền vững.

Từ phiên giao dịch ngày 27.4.2022 tới kết tuần giao dịch vừa qua ngày 10.6, sàn HSX chỉ duy nhất có 1 phiên giao dịch đạt thanh khoản trên 20.000 tỉ đồng, còn lại đều dưới mức này. Điều này cho thấy, dòng tiền trên thị trường chưa mạnh, thiếu sự huy động và tham gia từ nhiều nhà đầu tư, hoặc có chăng ở mức thăm dò nhiều hơn.

Mặt khác, các dự báo chứng khoán hàng ngày và hàng tuần, nhiều công ty luôn đưa ra cảnh báo không nên vay margin quá nhiều, hoặc tận dụng khi thị trường hồi phục đến các ngưỡng kháng cự (như mốc 1.300 điểm chẳng hạn) chốt lời hạ tỉ trọng margin và tái cơ cấu danh mục theo hướng giảm thiểu rủi ro.

Cùng với đó, nhiều mã cổ phiếu thị trường càng tăng nóng thì các công ty chứng khoán cũng rút khỏi danh sách cho vay margin, hoặc điều chỉnh tỉ trọng theo hướng giảm tỉ lệ cho vay xuống. Vì thế, nhà đầu tư có muốn vay lướt sóng đối với những mã cổ phiếu này thì tỉ lệ cũng thấp hoặc không có room vay.

Thị trường tốt lên cho thấy, xu hướng hồi phục rõ ràng và mạnh mẽ, dòng tiền sẽ ngay lập tức quay trở lại thị trường, trong đó có một phần nguồn tiền không nhỏ từ cho vay margin của các công ty chứng khoán.

Còn ở thời điểm hiện tại, nhà đầu tư có động thái chính là thận trọng, đặc biệt đối với không ít nhà đầu tư chứng khoán đã bị bán giải chấp cổ phiếu và lỗ nặng trong thời gian qua khi thị trường điều chỉnh giảm mạnh.