Jim Grant - người sáng lập Grant's Interest Rate Observer - là một trong số các nhà phê bình có quan điểm đặc biệt gay gắt đối với Cục Dự trữ Liên bang (FED). Theo ông, ngân hàng trung ương đã gây ra nhiều thiệt hại cho nền kinh tế và thị trường trong những năm qua. Những thiệt hại này phần lớn là “không chủ ý nhưng không hoàn toàn không lường trước được”.
Vị chuyên gia thị trường cho biết, thời kỳ lãi suất thấp giả tạo dao động ở mức hoặc gần bằng 0% đã tạo ra môi trường đầy thách thức mà nhiều nhà đầu tư hiện đang phải vật lộn.
Grant đánh giá, chính sách của FED trong 10-12 năm qua và việc giảm lãi suất nói chung đã gieo mầm cho “các vấn đề nợ nần của những ngân hàng khu vực”.
Đặc biệt, chuyên gia này cho biết: “FED là vấn đề số 1 trong nền tài chính Mỹ. Nói chung, tôi nghĩ rằng việc giảm lãi suất sẽ gây ra đủ loại biến tướng trong nền kinh tế”.
Việc săn lùng những khoản lợi nhuận phong phú hơn đã khiến nhiều nhà đầu tư trung bình rơi vào thế bị động trong những năm gần đây. Các tổ chức tài chính cũng bị kéo theo vào những sai lầm khi duy trì các khoản thế chấp khổng lồ.
Những tài sản như vậy - ở nhiều ngân hàng - đã mất giá trị trong bối cảnh FED tăng lãi suất liên tiếp để dập tắt lạm phát.
Dù đã giảm so với mức cao nhất gần đây là 9,1% vào tháng 6.2022, nhưng lạm phát tại Mỹ vẫn ở mức cao lịch sử và dai dẳng ở mức 4,9% trong tháng 4.2023.
Trước tình trạng lạm phát tăng nhanh như vậy, FED đã tăng lãi suất cơ bản một cách đáng kể, lên mức 5% -5,25% trong 14 tháng qua. Qua đó, lãi suất đã ở mức cao nhất trong khoảng 16 năm.
Phần lớn thị trường đang dự đoán rằng FED sẽ tạm dừng tăng lãi suất vào giữa tháng 6. Nhưng những dấu hiệu căng thẳng của thị trường đượ cho sẽ làm phức tạp thêm vấn đề đối với FED. Hàng loạt thất bại như SVB, Signature, First Republic đã làm nổi bật những áp lực mà các ngân hàng đang phải đối mặt.
Những căng thẳng trong hệ thống ngân hàng là một số hậu quả ngoài ý muốn mà Grant đề cập đến. Những lo lắng này có thể khiến các tổ chức tài chính ngại cho vay. Động lực đó có thể gây thêm áp lực giảm đối với tăng trưởng kinh tế.
Những lo ngại về khả năng thanh toán các hóa đơn của chính phủ Mỹ cũng gây ra sự chia rẽ trong chính Quốc hội nước này.
Ngày càng nhiều ý kiến cho rằng cuối cùng Mỹ cũng sẽ rơi vào suy thoái. Một chỉ báo của FED New York đã chỉ ra xác suất 68% sẽ xảy ra suy thoái trong vòng 12 tháng tới.
Nếu chiến dịch tăng lãi suất tạm dừng vào tháng 6, thì không rõ quá trình hoãn này sẽ kéo dài bao lâu vì chiến dịch gần như chưa được hoàn thành.
Chỉ số lạm phát cơ bản (loại trừ các mặt hàng thực phẩm và năng lượng dễ bay hơi) đã tăng 5,5% so với một năm trước đó. Đây là mức tăng chậm nhưng vẫn cao. Chỉ số này cũng được một số chuyên gia coi là yếu tố dự báo tốt hơn về lạm phát trong tương lai.
Thành viên Hội đồng Thống đốc FED Michelle Bowman đã phát tín hiệu rằng bà không nghĩ lãi suất có thể được giữ ổn định trong thời gian còn lại của năm.
Grant tin rằng thị trường đã quen với việc lãi suất quá thấp trong một thời gian dài. Ông tiếp tục: “FED đã phạm một loạt sai lầm trong một thời gian dài”.
Grant đưa ra lập luận rằng bảng cân đối kế toán của FED giống với bảng cân đối kế toán của các ngân hàng như First Republic và SVB: tài sản sinh lời 2% trong khi các khoản nợ phải trả là 4-5%.
Vị chuyên gia cũng đặt câu hỏi về hiệu quả từ các can thiệp chính sách của ngân hàng trung ương.
“Tôi nghĩ rằng ý tưởng mua trái phiếu để giảm lãi suất dài hạn với hy vọng làm tăng giá tài sản, qua đó kích thích nền kinh tế bằng cách chi tiêu số tiền thu được từ lãi vốn là một đề xuất rất, rất nguy hiểm trong dài hạn. Tôi không nghĩ nó có tác dụng” - Grant đánh giá, đồng thời cho biết FED tiếp tục là “người tệ nhất về chính sách lãi suất”.