Ngày 28.2.2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 242/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020, định hướng đến năm 2025.
Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam trên danh sách các thị trường mới nổi (Emerging Markets) trước năm 2025.
Hiện, thị trường Việt Nam vẫn nằm trong danh sách thị trường cận biên (Frontier Markets).
Việc nâng hạng thị trường là yếu tố quan trọng để giúp Việt Nam cải thiện môi trường đầu tư, thu hút các dòng vốn quốc tế nhằm hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế và củng cố vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Ứng cử viên tiềm năng cho việc nâng hạng thị trường
Theo Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN), Việt Nam có thể là ứng cử viên tiềm năng cho việc nâng hạng thị trường mới nổi năm 2021 hoặc muộn nhất là 2022.
Theo đánh giá của MASVN, nếu vào MSCI Emerging Markets Index, tỉ trọng danh mục cổ phiếu Việt Nam sẽ ở mức 0,4% - 0,6%, tương đương cổ phiếu Việt Nam sẽ được mua vào 100-149 triệu USD.
Nếu vào FTSE Emerging Markets Index, cổ phiếu Việt Nam sẽ được mua vào 250-450 triệu USD.
MASVN cho rằng Việt Nam đang nỗ lực cải thiện các tiêu chí để đáp ứng yêu cầu nâng hạng thị trường của MSCI và FTSE.
Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Ngân hàng BIDV (BSC) nhận định TTCK Việt Nam có cơ hội được xét nâng hạng FTSE vào tháng 9.2021.
Việt Nam đã có 3 năm trong danh sách theo dõi nâng hạng thị trường mới nổi hạng 2 của FTSE kể từ khi lần đầu tham gia vào tháng 9.2018. Theo bộ tiêu chí FTSE Russell (cập nhật tháng 9.2020), TTCK Việt Nam đã thỏa mãn 7/9 tiêu chí nâng hạng.
Về MSCI, Việt Nam vẫn còn 9/17 tiêu chí cần phải cải thiện. Nếu so với Kuwait mới được nâng hạng năm 2020, Việt Nam vẫn còn 5 tiêu chí còn phải cải thiện để có thể nâng hạng.
Gỡ nút thắt để nâng hạng thị trường
Theo Công ty Chứng khoán MB (MBS), để đạt được mục tiêu nâng hạng thị trường mới nổi, Việt Nam cần mở rộng giới hạn sở hữu của nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài. Việc này sẽ giúp tăng quy mô vốn hóa thị trường và tăng tỉ trọng của thị trường Việt Nam trong rổ chỉ số của thị trường mới nổi.
Yếu tố thứ hai liên quan đến triển vọng nâng hạng là cơ chế thanh toán DvP (Delivery versus payment), không yêu cầu ký quỹ thanh toán (pre-fund trades).
Theo BSC, việc khắc phục hai tồn tại trên sẽ phụ thuộc vào tiến độ triển khai mô hình đối tác trung tâm (CCP) mà Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) đang thực hiện với đối tác Hàn Quốc.
Trường hợp VSD vận hành mô hình CCP và cho phép nhà đầu tư ứng trước tiền trước thời điểm xét hạng vào tháng 9.2021 thì Việt Nam có cơ hội sẽ được nâng hạng.
BSC cũng cho biết FTSE Russell ghi nhận tính xây dựng của cơ quan quản lý Việt Nam trong 12 tháng qua (2020).
Cuối cùng, cấu trúc tài khoản tổng (omnibus account) cho phép đại diện các quỹ đầu tư nước ngoài được giao dịch đồng thời cho nhiều tài khoản ẩn danh. Cấu trúc tài khoản tổng đã trở thành một điều kiện nâng hạng đối với trường hợp của Kuwait, trong khi các quốc gia được nâng hạng trước đây như UAE, Qatar và Arab Saudi không cần điều kiện này.