Ngày 5.7, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo khoa học "Góp ý đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)".

Liên quan tới nội dung này, Bộ Tài chính đã có tờ trình Chính phủ về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Những nội dung chính của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) được Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi gồm: Mở rộng cơ sở thuế, đưa vào diện chịu thuế TTĐB các hàng hóa dịch vụ như nước giải khát có đường, thức uống đại mạch, nước giải khát không cồn, sản phẩm thuốc lá mới, kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng;

Bổ sung quy định về căn cứ tính thuế và phương pháp tính thuế; quy định về biểu thuế, mức thuế TTĐB (bổ sung), trong đó có việc điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB đối với thuốc lá, rượu bia; mô tả cụ thể các mặt hàng chịu thuế trong biểu thuế TTĐB; quy định nội dung của một số điều luật, đảm bảo sự thống nhất giữa Luật Thuế TTĐB và các luật chuyên ngành có liên quan.

TS Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế VCCI cho biết, qua góp ý dự thảo luật, nhiều ý kiến bày tỏ đồng tình với quan điểm và nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung do Bộ Tài chính đề xuất. Tuy nhiên, cũng còn không ít ý kiến khác nhau liên quan phương pháp tính thuế, điều chỉnh thuế suất, việc bổ sung một số mặt hàng vào diện đánh thuế TTĐB.

Đáng chú ý, Dự án Luật Thuế TTĐB có mở rộng và đưa "nhóm giải khát có đường" vào luật với mục tiêu bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Nội dung này nhận được nhiều ý kiến khác nhau.

Theo PGS.TS Bác sĩ Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mối liên quan giữa nước giải khát có đường với thừa cân, béo phì (TCBP) ở trên thế giới vẫn còn nhiều tranh luận trái chiều và chưa có nghiên cứu tìm thấy mối liên quan duy nhất của TCBP với nước giải khát có đường.

Trích dẫn một nghiên cứu của một số chuyên gia dinh dưỡng Việt Nam và Nhật Bản về tiêu thụ đường của trẻ em Việt Nam, Campuchia, Nhật Bản, các tác giả không tìm được mối liên quan giữa đường tiêu thụ và béo phì ở trẻ em ở cả 3 khu vực nêu trên...

Theo bà Nguyễn Việt Hà - Phó Chủ tịch Amcham Hà Nội, hiện nay chỉ có khoảng 45 quốc gia (chưa đến 1/4 các nước trên thế giới) áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường.

Kinh nghiệm ở một số quốc gia đã áp dụng cũng cho thấy việc áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường đã không đạt hiệu quả trong việc làm giảm tỉ lệ TCBP.

Bên cạnh đó, một số nước (Na Uy, Đan Mạch) đã bãi bỏ bãi bỏ chính sách thuế này vì không có tác động đáng kể đến sức khỏe của người dùng nhưng lại gây ra các tác động tiêu cực đến kinh tế và xã hội...

Từ góc độ cơ quan nghiên cứu, TS Nguyễn Minh Thảo - Trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương - CIEM) - cho rằng, việc thay đổi chính sách thuế sẽ tăng rủi ro và ảnh hưởng tới môi trường đầu tư, kinh doanh.

Theo đó, nếu chính sách thuế được áp dụng, dự báo đa số doanh nghiệp sẽ chia sẻ gánh nặng thuế với người tiêu dùng để giữ sản lượng và thị phần, từ đó dẫn tới lợi nhuận giảm và gây sức ép ngược lại về lợi nhuận và chi phí đối với doanh nghiệp trong chuỗi.

Đại diện CIEM khuyến nghị Ban soạn thảo cần đánh giá đầy đủ các tác động chính sách, làm giàu chính sách với phản biện, nghiên cứu độc lập mang tính khoa học.