Cạnh tranh bình đẳng
Diễn đàn quốc gia về đấu thầu qua mạng (ĐTQM) 2018 lần đầu tiên được tổ chức tại VN với sự tham gia của các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực như đấu thầu, công nghệ, kinh doanh và các tổ chức quốc tế tại VN. Theo Trung tâm đấu thầu qua mạng quốc gia, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2018 đã có gần 9.000 gói thầu được áp dụng đấu thầu qua mạng, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, và dự kiến, đến hết năm 2018 sẽ có khoảng 15.000 gói thầu thực hiện đấu thầu qua mạng. Theo Thứ trưởng Bộ KHĐT Vũ Đại Thắng, việc ĐTQM đã được triển khai khá đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương. Điều này thể hiện ở việc gia tăng tỉ lệ gói thầu thực hiện ĐTQM qua các năm 2016, 2017 và các tháng đầu năm 2018. Việc ĐTQM sẽ là một phương thức mới của đấu thầu, giảm chi phí, thời gian, công sức của nhà thầu, đem lại môi trường minh bạch cho đấu thầu, giảm thiểu những tiêu cực cũng như tăng hiệu quả sử dụng vốn nhà nước.
Trong vòng gần 3 năm qua, ĐTQM đã khẳng định được đây là công cụ hiệu quả, giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước, tạo môi trường cạnh tranh, bình đẳng trong đấu thầu.
Minh bạch và giảm tiêu cực
Theo chuyên gia cấp cao về đấu thầu của WB - Adu Gyamfi Abunyewa, hệ thống ĐTQM hiện vẫn còn hạn chế về năng lực, tính năng. WB đã làm việc với Việt Nam để nâng cấp hệ thống, nâng cao năng lực và nhận thức của các bên liên quan. Năm 2016, WB đã quyết định áp dụng ĐTQM đối với một số gói thầu quy mô nhỏ sử dụng vốn vay của WB. Quá trình hợp tác đã đưa lại những kết quả tích cực. Vì vậy, các bên liên quan nên hợp tác với Cục QLĐT, Bộ KHĐT để đưa môi trường đấu thầu của Việt Nam thực sự minh bạch hơn. Ngân hàng Thế giới đang làm việc với ADB để cùng hỗ trợ Cục QLĐT tiếp tục phát triển Hệ thống. Khó có quốc gia nào có thể đưa vào từ đầu một hệ thống ĐTQM hoàn hảo. Mỗi quốc gia có một đặc thù, quy định riêng về mua sắm, vì thế không thể có thể “bê nguyên” một hệ thống ĐTQM hoàn hảo nào của một quốc gia nào đó để áp dụng cho mình. Vấn đề là cách thức để chúng ta vận dụng làm sao cho hiệu quả và phù hợp.
Phó Cục trưởng Cục QLĐT (Bộ KHĐT) Nguyễn Anh Tuấn cho rằng chỉ một mình Bộ KHĐT rất khó để có thể thực hiện thành công. Chúng tôi kỳ vọng sự chia sẻ và tham gia tích cực của các bộ, ngành, cơ quan, các nhà tài trợ như WB, ADB, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp để phát triển Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Hiện Bộ KHĐT đang phối hợp WB và ADB để hoàn thiện Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, chúng tôi đang xây dựng thêm một số tiện ích khác để tạo thuận lợi cho người dùng. Cũng theo ông Tuấn hiện trung bình mới chỉ có 2,67 nhà thầu tham gia trên một gói thầu thực hiện ĐTQM. Điều này cho thấy có nhiều nhà thầu chưa biết để tham gia hoặc biết nhưng chưa tự tin để tham gia đấu thầu điện tử.