Nỗi lo dịch bệnh

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh cho hay, qua báo cáo cho thấy vụ Hè Thu 2017 bắt đầu xuất hiện bệnh tiềm ẩn, nhiều là rầy nâu, vàng lùn và lùn xoắn lá lúa. Hiện đã có gần 8.000ha lúa có biểu hiện bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá lúa nên các địa phương không được chủ quan. Theo báo cáo của Cục Bảo vệ thực vật, dịch rầy nâu và bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá lúa tái bộc phát từ giữa vụ Hè Thu 2017 sau hơn 10 năm khống chế tốt dịch hại.

Nguyên nhân tái phát là do mất cân đối về cơ cấu giống lúa nhiễm rầy, nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá lúa, điển hình là giống OM5451 đã gia tăng nhanh diện tích gieo trồng ở nhiều tỉnh ĐBSCL. Nguyên nhân khác là chưa có biện pháp kiểm soát chặt chẽ lịch mùa vụ gieo sạ, nhất là ở cấp xã, vùng giáp ranh giữa các xã, huyện hoặc vùng không chủ động nguồn nước tưới. Tập quán canh tác truyền thống của nông dân như sạ dày, bón nhiều phân đạm, phun thuốc trừ sâu không theo khuyến cáo.

“Đặc biệt các địa phương phải thực hiện nguyên tắc trên 2% (diện tích lúa nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá) là phải tiêu hủy ngay. Thà hy sinh ít còn hơn để lan rộng. Bài học trước đây về bệnh này đã có, hậu quả là chúng ta mất hàng trăm ngàn tấn thóc. Địa phương nào có lúa mắc bệnh là phải tập trung xử lý dứt điểm, không đợi chờ nghiên cứu số liệu. Nơi nào để dịch bệnh này lan rộng thì phải chịu trách nhiệm” – ông Doanh lưu ý.

Dự báo năm nay sẽ có lũ, thậm chí lũ đến sớm nên cần chủ động sản xuất tại vùng có đê bao. Khuyến cáo các địa phương không sản xuất tại nơi không có đê bao. Vụ lúa ĐX 2016-2017, với tổng diện tích toàn vùng Nam bộ hơn 1,6 triệu ha, giảm hơn 15.200 ha; năng suất ước đạt 6,3 tấn/ha, giảm 0,8 tạ/ha; sản lượng ước đạt trên 10,1 triệu tấn, giảm 226.000 tấn so với ĐX 2015-2016. Trong đó, vùng ĐBSCL có trên 1,5 triệu ha, giảm hơn 17.500 ha, năng suất ước đạt trên 6,3 tấn/ha, giảm 0,82 tạ/ha; sản lượng ước đạt trên 9,7 triệu tấn, giảm 238.300 tấn so với ĐX 2015-2016.

Nguyên nhân giảm sản lượng lúa, qua phân tích số liệu tổng hợp từ Viện Khoa học Khí tượng Thuỷ văn và Biến đổi khí hậu (BĐKH) cho thấy, nhiệt độ phổ biến ở mức cao hơn giá trị trung bình nhiều năm (TBNN); Tổng lượng mưa ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn giá trị TBNN; Tổng số giờ nắng thì ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn giá trị TBNN…

Tuy nhiên, nhận định về tình hình thị trường, cơ hội lúa gạo đang mở ra. Theo VFA dự báo, tình hình thị trường lúa gạo xuất khẩu từ nay đến tháng 9.2017 có dấu hiệu khả quan. Một số địa phương trong vùng ĐBSCL thu hoạch lúa vụ HT sớm, nông dân bán lúa giá tăng lên và các doanh nghiệp thu mua tiêu thụ tốt. Theo ước tính riêng vụ lúa HT 2017 sẽ có khoảng 3 triệu tấn gạo hàng

Tuy nhiên, vụ TĐ ở ĐBSCL lo nhất là bị ảnh hưởng bởi mùa lũ. Vừa qua cơ quan khí tượng thủy văn Nam bộ dự báo lũ sớm so với TBNN. Mặt khác, qua khảo sát lúa HT ở một vài địa phương hai tỉnh Long An, Đồng Tháp có dấu hiệu bệnh vàng lùn-lùn xoắn lá phát sinh. Đây là vấn đề các cơ quan BVTV cần xem xét đánh giá để có thông tin kịp thời, không thể chủ quan.

Thứ Trưởng Lê Quốc Doanh chỉ đạo ưu tiên sản xuất vụ TĐ ở những vùng an toàn đối với lũ, lấy mức lũ năm 2011 để bố trí sản xuất lúa cho vùng ngập sâu khu vực Đồng Tháp Mười và Tứ giác Long Xuyên, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại có thể xảy ra bằng những giải pháp đồng bộ về thời vụ; cơ cấu giống, chọn giống lúa chất lượng cao được thị trường chấp nhận và chống chịu sâu bệnh. Chú trọng gia cố đê bao, cống đập đảm bảo an toàn..., phấn đấu tăng một phần sản lượng bù đắp sụt giảm của vụ ĐX bằng các biện pháp tăng năng suất, mở rộng diện tích ở vùng ngập nông và vùng ven biển

Chủ động giống, phân bón hợp lý

Theo Cục Trồng trọt, tình hình SX lúa vụ HT 2017 gặp thuận lợi về nguồn nước. Vụ HT 2017 toàn vùng Nam bộ gieo sạ hơn 1,7 triệu ha, giảm 35.458 ha (do chuyển đổi cây trồng ở một số địa phương); năng suất ước đạt: 5,66 tấn/ha, tăng 2,98 tạ/ha và sản lượng ước trên 9,7 triệu tấn, tăng hơn 325.400 tấn so HT 2016. Đến nay lúa HT 2017 đã thu hoạch khoảng 300.000 ha, diện tích còn lại tập trung ở giai đoạn đẻ nhánh-đòng trổ.

Theo Sở NNPTNT các tỉnh Nam bộ, kế hoạch sản xuất vụ TĐ 2017 là 759.200 ha, giảm 65.729 ha so năm 2016; năng suất ước đạt 55,12 tạ/ha, tăng 4,11 tạ/ha; sản lượng ước đạt trên 4,1 triệu tấn, giảm 23.310 tấn so với vụ TĐ 2016.

Trước tình hình thời tiết và sâu bệnh có thể diễn biến bất thường, các tỉnh ĐBSCL cần chủ động sắp xếp và chỉ đạo tuân thủ lịch thời vụ, bố trí cho từng tiểu vùng. Bên cạnh đó, cần theo dõi diễn biến của tình hình thời tiết, thủy văn để có những điều chỉnh hợp lý; rà soát lại hệ thống đê bao để đảm bảo sản xuất lúa Thu Đông; sử dụng giống chất lượng cao để phù hợp nhu cầu thị trường.