Bộ Công Thương vừa hoàn thiện dự thảo nghị định của Chính phủ về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện với khách hàng sử dụng điện lớn (DPPA), trong đó cho phép các nhà máy điện gió, điện mặt trời được phép bán trực tiếp cho khách hàng thông qua đường dây riêng hoặc lưới quốc gia.

Nói về cơ chế này, ông Trần Việt Hoà, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công thương) cho biết, với dự thảo DPPA, Bộ đề xuất 2 phương thức, đó là mua bán qua đường dây riêng (không qua lưới điện) và qua lưới điện quốc gia.

Nếu mua bán điện qua đường dây riêng, sẽ không hạn chế loại hình phát điện và khách hàng tham gia. Tuy nhiên, phải tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành về quy hoạch, đầu tư, quy định về cấp giấy phép hoạt động điện lực; quy định về an toàn điện, an toàn phòng chống cháy, vận hành (phát điện, truyền tải điện, phân phối điện) và an toàn trong sử dụng điện; quy định về bán điện và hợp đồng và các quy định pháp luật khác có liên quan...

Còn mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia, điều kiện tham gia là đơn vị phát điện năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) có công suất từ 10MW trở lên và khách hàng sử dụng điện lớn đấu nối cấp điện áp từ 22kV trở lên, có sản lượng tiêu thụ trung bình hàng tháng từ 500.000 kWh.

Với dự thảo DPPA, bà Suji Kang, đại diện Hiệp hội Năng lượng sạch châu Á bày tỏ, dự thảo DPPA có ý nghĩa rất lớn đến doanh nghiệp trong bối cảnh yêu cầu sản xuất xanh ngày càng khắt khe. Do vậy, họ mong muốn phải rõ ràng các mốc thời gian thực hiện DPPA, cũng như quy trình tiếp nhận hồ sơ (gửi hồ sơ về đâu, thời gian bao lâu sau khi ký hợp đồng…).

"Việc này để doanh nghiệp chủ động được thời gian nhằm xây dựng các kế hoạch hợp lý", bà Suji Kang nói.

Tương tự, bà Miro Nguyễn, đại diện Phòng Thương mại Mỹ (AmCham) cũng khẳng định, việc thực hiện DPPA sẽ góp phần giúp Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài khi các "ông lớn" quốc tế đang hướng đến cam kết dùng 100% năng lượng tái tạo trong tương lai.

Do vậy, bà Miro Nguyễn mong muốn Việt Nam cũng thực hiện DPPA theo cách tốt nhất mà toàn cầu đang áp dụng, đó là mua bán điện qua lưới điện quốc gia và trả phí cho EVN ở khâu truyền tải, phân phối.

"Mô hình này mang lại sự ổn định, đơn giản về cấu trúc và quy mô… để cho dự án năng lượng tái tạo phát triển hiệu quả", bà Miro Nguyễn nhận định.

Đây cũng là quan của đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham). Theo bà Atina Holgersen - thành viên ban lãnh đạo EuroCham, dự thảo thiếu định nghĩa mô hình không nối lưới và cho rằng "không nên thúc ép các bên mua bán điện đầu tư thêm hệ thống - đường dây truyền tải".