Mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt
Hiệp định EVFTA đã chính thức được ký kết tại Hà Nội vào ngày 30.6.2019. Hiệp định EVFTA được đánh giá là một trong những hiệp định thương mại tự do lớn nhất mà Việt Nam từng tham gia, góp phần tăng cường mối quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và EU theo hướng toàn diện, bền vững và chiến lược.
Sau hơn 7 năm đàm phán, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - Liên minh Châu Âu đã được ký kết. Ngay khi hiệp định có hiệu lực, 85,6% số mặt hàng, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được hưởng thuế 0%. Sau 7 năm, 99,2% số mặt hàng sẽ được hưởng thuế 0%, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Điều này sẽ giúp Việt Nam tận dụng mạnh hơn nữa cơ hội xuất khẩu vào thị trường EU.
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, việc ký kết hiệp định mới chỉ là khởi đầu cho một chặng đường mới. Những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới phạm vi không chỉ dừng ở các cam kết mở của thị trường hàng hóa, ngoài ra còn có vấn đề sở hữu trí tuệ (SHTT). “Với mức độ cam kết khá cao về lĩnh vực SHTT, dự kiến Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra những thách thức không nhỏ về sửa đổi pháp luật trong nước. Trong khi đó, nhận thức chung về xâm phạm quyền SHTT ở Việt Nam vẫn còn thấp” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh, đa số các cam kết về SHTT trong Hiệp định EVFTA là phù hợp với pháp luật Việt Nam. Những cam kết cụ thể về mức độ bảo hộ và thực thi quyền SHTT cùng với cam kết về nguyên tắc tối huệ quốc nhằm bảo đảm cho DN của hai bên được hưởng sự bảo hộ cao nhất mà mỗi bên dành cho bên thứ 3 được cho là đã đặt ra một tiêu chuẩn mới trong việc bảo hộ và thực thi quyền SHTT, đáp ứng nhu cầu và kỳ vọng về bảo hộ của chủ thể quyền, nhưng vẫn đảm bảo độ linh hoạt nhất định để một quốc gia đang phát triển như Việt Nam có thể hưởng lợi từ bảo hộ SHTT.
Điều này sẽ tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động đầu tư, kinh doanh của DN hai bên, là động lực thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ cao trong nông nghiệp, công nghiệp chế biến, sản xuất hàng nông sản, thực phẩm; công nghệ năng lượng điện tái tạo, dược phẩm, chế tạo thiết bị máy móc… từ EU vào Việt Nam. Ngoài ra, hiệp định này không chỉ bảo đảm quyền đối với các chỉ dẫn địa lý dùng cho các nông sản của ta đã có mặt trên thị trường này như nước mắm Phú Quốc, càphê Buôn Mê Thuột, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận thị trường EU cho các đặc sản khác như chè Mộc Châu, Tân Cương, vải thiều Thanh Hà, Lục Ngạn... do được biết đến thông qua hiệp định.
Tự trang bị kiến thức để bảo vệ mình
Tuy nhiên, EVFTA cũng đặt ra một số tiêu chuẩn cao hơn pháp luật Việt Nam, trong đó có thể kể đến như bảo hộ 169 chỉ dẫn địa lý của EU với mức độ bảo hộ cao như mức độ mà pháp luật Việt Nam đang bảo hộ cho chỉ dẫn địa lý đối với rượu vang và rượu mạnh; hoặc gia nhập Thỏa ước La Hay về đăng ký quốc tế kiểu dáng công nghiệp trong vòng 2 năm kể từ khi hiệp định này có hiệu lực… Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) Trần Hữu Linh, EU là khu vực xuất khẩu các sản phẩm trí tuệ hàng đầu thế giới, vì thế cũng có nhu cầu tăng cường bảo hộ cũng như thực thi việc bảo hộ các quyền SHTT. EU cũng đồng thời có chế độ bảo hộ đặc thù đối với chỉ dẫn địa lý và rất chú trọng việc bảo hộ loại quyền SHTT này. Do đó, không phải ngẫu nhiên mà vấn đề SHTT, đặc biệt là chỉ dẫn địa lý, trở thành một trong những vấn đề khó đàm phán nhất trong EVFTA và vấn đề SHTT cũng được dành một chương lớn nhất của hiệp định.
Cùng đó, đại diện VCCI, bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập - cho biết, thực tế rất nhiều người dùng đồ vi phạm quyền SHTT mà không hay biết. Thêm nữa, đối với doanh nghiệp chủ thể quyền nhiều khi chưa chủ động, ngại đấu tranh để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Do đó, các DN chủ thể quyền và đại diện SHTT phải thay đổi nhận thức, nhận biết được các quyền mới và tham gia mạnh hơn vào quá trình nội luật hoá.