Xuất khẩu gạo lập kỷ lục mới về lượng và giá

Trao đổi với PV Lao Động, ông Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - cho biết: Với nhu cầu nhập khẩu của các nước trên thế giới, đặc biệt là các thị trường truyền thống đang ở mức cao như hiện nay, xuất khẩu (XK) năm 2023 có thể vượt mức 7 triệu tấn - là kỷ lục XK gạo mà Việt Nam đã đạt được trong năm 2022. Đặc biệt, số lượng XK ở mức này, nhưng giá trị kim ngạch mang về có thể đạt kỷ lục.

Khảo sát của PV Lao Động cho thấy, do nhu cầu nhập khẩu của hầu hết các thị trường đều tăng, trong khi nguồn cung trên thế giới giảm hơn so với trước, đã tạo đà để hỗ trợ giá gạo XK của Việt Nam bật tăng và xác lập kỷ lục mới về giá.

Ông Nguyễn Quang Hòa - Giám đốc Dương Vũ Rice - cho biết: “Giá gạo XK của Việt Nam đã tăng lên mức 560 USD/tấn nhưng không có đủ gạo mà bán. Các thị trường truyền thống của Việt Nam như: Philippines, Trung Quốc, Indonesia và các quốc gia châu Phi đang tăng cường nhập khẩu, tạo cơ hội để ngành gạo XK với giá tốt” - ông Hòa nói.

Ông Nguyễn Quang Hòa cũng tự tin Việt Nam sẽ XK trên 7 triệu tấn gạo trong năm nay bởi tín hiệu thị trường đang rất lạc quan.

Trong báo cáo mới đây của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), cơ quan này nâng dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2023 tiếp tục vượt 7 triệu tấn, chủ yếu là do nhu cầu từ một số quốc gia châu Á (Trung Quốc, Indonesia..) gia tăng.

Tái cơ cấu ngành lúa gạo: Giảm "lượng", tăng "chất"

Gạo là mặt hàng lương thực XK chủ lực của Việt Nam, hàng năm mang về khoảng 3,5-4 tỉ USD, đóng góp lớn vào GDP ngành nông nghiệp.

Để tái cơ cấu ngành lúa gạo, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030. Theo đó, Việt Nam hướng đến việc phát triển đa dạng hóa các thị trường XK gạo với quy mô, cơ cấu thị trường, cơ cấu sản phẩm XK bền vững.

Mục tiêu cụ thể là tăng giá trị gia tăng, nâng cao giá trị gạo XK, giảm khối lượng XK đến năm 2030 xuống còn khoảng 4 triệu tấn với kim ngạch tương đương khoảng 2,62 tỉ USD, giảm khối lượng nên nhịp độ tăng trưởng XK bình quân giai đoạn 2023-2025 giảm khoảng 2,4% và giai đoạn 2026-2030 giảm khoảng 3,6%.

Về cơ cấu chủng loại gạo XK, trong giai đoạn 2023-2025, tỉ trọng gạo trắng phẩm cấp thấp và trung bình sẽ chiếm không quá 15%; gạo trắng phẩm cấp cao chiếm khoảng 20%; gạo thơm, gạo japonica, gạo đặc sản chiếm khoảng 40%; gạo nếp chiếm khoảng 20%; các sản phẩm gạo có giá trị gia tăng cao như gạo dinh dưỡng, gạo đồ, gạo hữu cơ, bột gạo, sản phẩm chế biến từ gạo, cám gạo và một số phụ phẩm khác từ lúa gạo chiếm khoảng 5%. Phấn đấu tỉ lệ gạo XK có thương hiệu trên 20%.

Ông Nguyễn Quang Hòa khẳng định rằng, Việt Nam cần tăng thuế XK gạo, từ nguồn thu của thuế XK, sẽ đầu tư trở lại đối với hạ tầng ngành lúa gạo, giúp nông dân có năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn, dù diện tích trồng lúa giảm như chiến lược tái cơ cấu đã đề ra.

Từ nguồn thu từ thuế, Chính phủ có thể đầu tư trở lại, giúp nông dân thay đổi cách thức canh tác, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm trong sản xuất nông nghiệp.