Kể từ khi Trung Quốc mở cửa cho đầu tư nước ngoài vào năm 1978, các công ty trên thế giới đã dành hàng trăm tỉ USD để mua, xây dựng nhà máy nhằm tiếp cận thị trường và lao động giá rẻ. Đồng Nhân dân tệ theo đó được hưởng lợi.
Quý II/2023, xu hướng đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong 25 năm qua. Điều này làm tăng kỳ vọng về một xu hướng thay đổi dài hạn, có nguy cơ làm đồng Nhân dân tệ mất đi yếu tố hỗ trợ lâu năm.
Logan Wright - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thị trường Trung Quốc tại Rhodium Group - cho biết: “FDI trong lịch sử không phải là yếu tố dao động lớn trong giá trị tỷ giá hối đoái, vì mức thặng dư từ 50-100 tỉ USD mỗi năm. Nhưng khi chuyển sang thâm hụt như hiện tại, đó là một sự điều chỉnh khá lớn”.
Cụ thể, số liệu được Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước Trung Quốc (SAFE) cho thấy, dòng vốn FDI tại Trung Quốc đã giảm xuống dưới mức 4,9 tỉ USD trong quý II/2023. Trong khi đó, các khoản đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Trung Quốc ghi nhận mức thâm hụt kỷ lục 34,1 tỉ USD.
Số liệu trên được đánh giá do yếu tố địa chính trị, phương hướng cạnh tranh trị trường.
Theo các nguồn tin của Reuters, Mỹ có thể sẽ hạn chế đổ vốn vào Trung Quốc trong những tuần tới. Nhật Bản, Mỹ và châu Âu đã thu hẹp sản lượng xuất khẩu công cụ sản xuất chip công nghệ cao với các đối tác Trung Quốc. Trong khi đó, Trung Quốc đáp trả bằng cách giảm xuất khẩu nguyên liệu thô.
John Ramig - cổ đông của công ty luật Buchalter chuyên về các giao dịch kinh doanh quốc tế - cho biết: “Các doanh nghiệp đang tìm cách nhượng lại việc kinh doanh tại Trung Quốc hoặc tìm một nguồn cung ứng sản phẩm khác. Đây là sự khác biệt đáng kể so với những gì xảy ra cách đây 5 năm".
Theo số liệu từ Oxford Economics, lĩnh vực năng lượng xanh tại Trung Quốc trong năm 2022 đạt trị giá 18 tỉ USD. Con số này trong giai đoạn 2010-2011 là khoảng 100 tỉ USD.
Sự trượt dốc của dòng vốn FDI vào Trung Quốc là rất đáng chú ý, bởi từ lâu điều này đã được coi là một thực tế của thương mại toàn cầu. Một trong những yếu tố cảm nhận tác động rõ rệt nhất là tỷ giá hối đoái.
Theo dữ liệu mới nhất của SAFE, trong lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài, lượng mua USD thông qua các ngân hàng Trung Quốc đã liên tục vượt quá lượng mua Nhân dân tệ. Hệ quả là dòng tiền đã chảy ra nước ngoài trong sáu tháng liên tiếp.
Đồng Nhân dân tệ đã giảm khoảng 4% so với đồng USD trong năm nay, ngay cả khi đồng bạc xanh suy yếu ở những thị trường khác.
Dù vậy, dòng FDI vào Trung Quốc không hoàn toàn biến mất. Daniel Seeff, chủ doanh nghiệp sản xuất tất Foot Cardigan đã bị ảnh hưởng bởi thuế quan và những trở ngại về cung ứng do COVID-19. Ông đã xem xét chuyển hoạt động sản xuất sang Peru, nhưng gặp bất lợi về giá cả.
“Hiện tại, tôi không nghĩ rằng Trung Quốc đã đánh mất ưu đãi cho doanh nghiệp” – ông Seeff nói.
Theo Chi Lo, chuyên gia về đầu tư tại BNP Paribas Asset Management, tình hình hiện tại chỉ là một phần trong định hướng của đồng Nhân dân tệ. Đồng tiền Trung Quốc vẫn có thể duy trì sức mạnh.