Ngày 15.8, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Chỉ thị số 07 về tăng cường công tác thông tin thị trường, xúc tiến thương mại, phát triển thị trường xuất khẩu gạo và bình ổn thị trường trong nước trong giai đoạn hiện nay.
Bộ Công Thương cho biết lệnh cấm xuất khẩu gạo tại Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, Nga cùng hiện tượng El Nino, diễn biến địa chính trị còn phức tạp… đã và đang ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu gạo của Việt Nam trong thời gian tới.
Do vậy, Tổng cục Quản lý thị trường cần chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường địa phương phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra các cơ sở kinh doanh, đầu mối bán buôn, bán lẻ, các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các kho nhằm kiểm soát nguồn cung, giá bán, ngăn chặn các hành vi vi phạm về niêm yết giá, đầu cơ, găm hàng, định giá bất hợp lý đối với mặt hàng gạo.
Bên cạnh đó, các đơn vị tăng cường kiểm tra, ngăn chặn việc vận chuyển, kinh doanh gạo không rõ nguồn gốc, xuất xứ; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm.
Cục Xuất nhập khẩu được giao chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo, trình Chính phủ trong quý III; bố trí kinh phí cho các chương trình xúc tiến thương mại gạo để thương nhân khai thác hiệu quả lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký.
Cục Phòng vệ thương mại có trách nhiệm triển khai các hoạt động cảnh báo nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và trợ giúp thương nhân xuất khẩu gạo trong trường hợp bị nước nhập khẩu điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Vụ Chính sách thương mại đa biên trong quá trình đàm phán tại các diễn đàn song phương, đa phương, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu và các Vụ Thị trường ngoài nước đàm phán về mở cửa thị trường và các biện pháp phi thuế quan đối với mặt hàng gạo để gỡ bỏ các rào cản, tạo thuận lợi cho xuất khẩu gạo của Việt Nam; tận dụng tiến trình rà soát các Hiệp định đã được đưa vào thực thi để đề nghị các đối tác mở cửa thêm, gia tăng hạn ngạch thuế quan dành cho gạo Việt Nam.
Bộ Công Thương cũng chỉ đạo Vụ Thị trường trong nước theo dõi sát tình hình thị trường, chủ động chỉ đạo Sở Công Thương địa phương có phương án chuẩn bị nguồn cung, đảm bảo chất lượng và cân đối cung cầu mặt hàng gạo tại thị trường trong nước, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu của người dân, góp phần bình ổn giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
Thương vụ Việt Nam tại các nước cần theo dõi sát thông tin về tình hình thị trường, động thái cơ chế chính sách xuất khẩu, nhập khẩu gạo của nước sở tại và thông báo tới Cục Xuất nhập khẩu và các cơ quan, đơn vị liên quan để kịp thời phối hợp, triển khai các công tác điều tiết, điều hành, hỗ trợ cần thiết.
Nhận định về thị trường gạo và giá gạo tăng cao trong thời gian qua, chuyên gia Nguyễn Tiến Thoả - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam nhấn mạnh, thị trường đang có biểu hiện cung ít hơn cầu nên diễn biến giá tăng chắc chắn còn xảy ra.
Ông nói: “Tôi tin rằng, các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam đang rất tranh thủ để nắm cơ hội xuất khẩu lần này. Do đó, việc đầu cơ giữa các hệ thống trung gian là không thể tránh khỏi. Vì thế, cần thiết phải có giải pháp ngăn chặn các trường hợp đầu cơ, gây bất ổn thị trường".
Theo ông Thoả, hiện vẫn chưa biết chính sách của Ấn Độ kéo dài bao lâu, nên nếu ồ ạt mua vào nhiều để đầu cơ, rồi bất ngờ Ấn Độ dỡ thông báo, khi đó lại đổ xô bán tháo, chắc chắn sẽ lỗ.
“Theo quy luật thị trường, giá lên cao rồi sẽ phải xuống, khi giá xuống, nếu doanh nghiệp không kịp trở tay thì sẽ có nhiều rủi ro.
Vì vậy, trước mắt, các doanh nghiệp nên tính toán kỹ lưỡng khi mua lượng hàng ở mức hợp lý và đảm bảo chất lượng đầu vào”, chuyên gia Nguyễn Tiến Thoả lưu ý.