Bưởi Soi Hà nằm ở vùng ven sông Gâm. Nhờ nguồn đất phù sa bồi đắp, loại bưởi này cho quả ngọt, vị khác hẳn những giống bưởi khác. 

Theo những cao niên trong vùng, bưởi Soi Hà có mặt tại Tuyên Quang từ 40 năm trước. Từ 3 cây bưởi tổ dưới xuôi mang lên, người dân đã phát triển thành loại cây đặc sản.

Đến thời vụ, bưởi có quả to, tròn đều. Lúc chín, quả chuyển từ xanh sang vàng đậm. Đặc biệt, bưởi Soi Hà có hương thơm đậm đà, vị mát thanh.

Với sự chăm sóc tỉ mẩn của người dân, loại quả này nặng từ 0,8kg đến 1,2kg. Tuổi thọ của loại cây này từ 5 - 7 năm.

Để giữ được hương vị, các hộ dân trồng bưởi đều đào giếng sâu hàng chục mét lấy nước sạch tưới cây. Cuối vụ thu hoạch, người dân thường bón phân hữu cơ, hạn chế sử dụng các chế phẩm hoá học. Điều này góp phần tạo ra sản phẩm bưởi an toàn theo hướng VietGAP.

Ông Đỗ Đình Chất, một chủ vườn với hơn 100 gốc bưởi cho biết: “Trước đây, cuộc sống của người dân khó khăn lắm. Từ khi biết cách đầu tư vào bưởi Soi Hà, cuộc sống cải thiện, nhiều người thậm chí còn đổi đời. Mỗi cây bưởi tốt cho từ 150 đến 200 quả là bình thường. Mỗi vụ, một cây lãi khoảng 3 - 5 triệu đồng”.

Nhiều năm trước, quy mô trồng bưởi Soi Hà tại xã Xuân Vân nhỏ lẻ, rải rác. Sau khi nhận thấy giá trị kinh tế cao, những triền đồi bưởi đã phủ khắp vùng quê yên bình này.

Trong các vùng trồng bưởi tại Xuân Vân, thôn Soi Hà được xem là thủ phủ của giống bưởi này. Hiện tại, thôn này có hơn 95ha bưởi, chủ yếu là bưởi Soi Hà. Tính trung bình mỗi hộ có gần 1 ha. 

Nhờ tận tâm với cây bưởi, thôn Soi Hà không còn hộ nghèo. Mức bình quân thu nhập đầu người đạt gần 40 triệu đồng/năm. Thậm chí, nhiều người còn là triệu phú từ giống bưởi này. 

Chia sẻ với PV Báo Lao Động, ông Lê Hồng Việt - chủ tịch UBND xã Xuân Vân không giấu nổi niềm vui khi nhắc đến bưởi Soi Hà. Theo ông Việt, loại quả này là sản phẩm chủ lực của xã nhà. Hàng năm, các thương lái đều đặt mua từ lúc quả còn nhỏ. Nhờ mạnh dạn đầu tư vào các vườn bưởi, cuộc sống của bà con nhân dân ngày một thay đổi. Nhiều hộ dân lãi cả tỉ đồng mỗi năm.

Giữa tháng 9 năm nay, Bộ Khoa học Công Nghệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý cho bưởi Soi Hà. Ngoài ra, loại quả này từng được Hội Người tiêu dùng Việt Nam bình chọn vào top 10 nhãn hiệu, thương hiệu nổi tiếng.