Nguy cơ mất trắng 11 tỉ đồng do đối tác mất năng lực

Trao đổi với PV Lao Động chiều 20.4, ông Trần Hữu Hậu - Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cho biết, Vinacas đã có công văn nhờ Thương vụ Việt Nam tại Algeria liên hệ hải quan Algeria đề nghị hủy đấu giá 5 container hàng (hạt điều) vì doanh nghiệp đang làm thủ tục xin hoàn trả hàng về Việt Nam.

Nguyên nhân bởi hiện tại, một doanh nghiệp Việt Nam đang có nguy cơ mất trắng 5 container hạt điều xuất khẩu sang Algeria có trị giá 466.900 USD (khoảng 11 tỉ đồng) bị hải quan Algeria tịch thu, bán đấu giá.

Đại diện doanh nghiệp xuất khẩu điều (đề nghị không nêu tên) cho hay, hiện tại, 5 container hạt điều đã bị Hải quan cảng Mostaganem (Algeria) bán đấu giá và không thể kéo hàng về. Doanh nghiệp đang phải đối mặt với nguy cơ mất trắng lô hàng;  2 container đã bị rút hàng và 3 container còn lại vẫn ở trong kho hải quan. Doanh nghiệp đang cố gắng làm việc với các cơ quan, bộ ngành Việt Nam và chính quyền Algeria để yêu cầu giải quyết, bồi hoàn lô hàng cho công ty.

Trước đó, vào tháng 8.2022, doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu 5 container hạt điều sang Algeria qua trung gian là một công ty tại Nam Phi. Doanh nghiệp trung gian tại Nam Phi đã đặt cọc 10% giá trị tiền hàng.

Khi hàng đến cảng Mostaganem (Algeria), khách hàng là Công ty Eurl ATS Food của Algeria không thể làm thủ tục thông quan vì công ty này bị Bộ Thương mại Algeria đưa vào danh sách các doanh nghiệp gian lận thương mại điện tử từ tháng 6.2022 (danh sách này không được phía Algeria công bố). 

Chủ hàng là doanh nghiệp Việt Nam và hãng tàu đã làm thủ tục đổi người nhận hàng là Công ty Eurl Azur Oran (Algeria) theo đề nghị của phía trung gian tại Nam Phi, song hải quan Algeria không chấp nhận, vì theo Hải quan cảng Mostaganem, Công ty Eurl ATS Food mất năng lực pháp lý để thực hiện các thủ tục như nhập khẩu, đổi doanh nghiệp nhận hàng thay thế hay tái xuất hàng.

Do vậy, sau gần 8 tháng nằm ở cảng, hải quan Algeria đã bán đấu giá 5 container hạt điều theo quy định (theo quy định sau khi hàng nằm tại cảng 4 đến 5 tháng kể từ khi được dỡ khỏi tàu, hải quan Algeria sẽ tiến hành bán đấu giá). Doanh nghiệp này cũng chưa nhận được phần tiền hàng còn lại từ nhà môi giới Nam Phi.

Doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều cũng cho hay, phía Hải quan cảng Mostaganem, Algeria đấu giá lô hàng mà không thông báo với chủ sở hữu lô hàng, điều này là sai thông lệ quốc tế. Doanh nghiệp chỉ nhận được thông tin về sự vụ sau khi hải quan đấu giá công khai hạn chế lô hàng.

Nhận định về lô hàng có nguy cơ mất nên doanh nghiệp đã gửi công văn tới các cơ quan liên quan đề nghị hỗ trợ, đồng thời đã bay sang Algeria làm việc trực tiếp với Hải quan Cảng Mostaganem từ ngày 28.3.2023; doanh nghiệp cũng đã gửi công văn đề nghị gặp và làm việc với các cơ quan chính quyền của Algeria thông qua: Tổng cục Hải quan, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính, Bộ Thương mại phía Đại sứ quán Việt Nam và Thương vụ Việt Nam tại Algeria, Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam, yêu cầu phía Algeria gửi văn bản chính thức về quy trình đấu giá của hải quan, nguyên tắc xử lý...

Cho đến thời điểm hiện tại, doanh nghiệp này chưa nhận được phản hồi từ chính quyền Algeria và toàn bộ số hàng đã bị Hải quan Cảng Mostaganem bán đấu giá. Hơn nữa, 2/5 containner hàng đã bị người mua di dời khỏi cảng.

Đã khuyến nghị, doanh nghiệp vẫn gặp rủi ro

Theo Vinacas, đây không phải là lần đầu tiên các doanh nghiệp xuất khẩu điều Việt Nam bị lừa và có nguy cơ mất trắng lô hàng. Trước đó, vào tháng 3.2022, đã có 17 doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều bị lừa và 100 container hàng suýt bị mất trắng. Nhờ những nỗ lực của Vinacas và sự hỗ trợ tích cực của các bên liên quan tại cả Việt Nam và Italy, sau hơn 3 tháng, vụ 100 container hạt điều xuất khẩu sang Italy đã được xử lý thành công.