Giá điện tăng tác động đến CPI như thế nào?

Giá bán lẻ điện bình quân vừa tăng 3% so với giá hiện hành, từ mức 1.864,44 đồng/kWh lên mức 1.920,3732 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng) từ ngày 4.5.2023. Việc này ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân khi mùa nắng nóng đang đến gần, cũng như tăng trưởng kinh tế.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu giá điện tăng 5% sẽ kéo theo CPI tăng 0,17%. Hiện nay, mức tăng giá điện là 3%, tác động lên CPI sẽ rất nhỏ. Nếu tính tác động tới giá thành các ngành sản xuất dùng nhiều điện như sản xuất thép, ximăng, giấy thì giá thành thép tăng khoảng 0,18%, giá thành ximăng tăng khoảng 0,45% và giá thành sản xuất giấy tăng khoảng 0,4%.

TS Nguyễn Bích Lâm - nguyên Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê - cho rằng, tăng giá điện sẽ gây áp lực khá lớn lên lạm phát và làm giảm tăng trưởng kinh tế.

Theo tính toán, nếu giá điện tăng 8% làm GDP giảm 0,36% và lạm phát tăng 0,5%; nếu giá điện tăng 10% sẽ làm GDP giảm 0,45% và lạm phát tăng 0,61%. Khi đã điều chỉnh giá điện, buộc các tổ chức kinh tế và hộ gia đình ngay lập tức phải điều chỉnh, cơ cấu lại chi phí, thực hành tiết kiệm điện. 

Đồng thời thúc đẩy quá trình đầu tư chuyển đổi năng lượng, tăng tỉ trọng điện thương phẩm từ điện mặt trời và điện gió.

 Tránh tình trạng hàng hoá lợi dụng tăng giá

Ông Nguyễn Tiến Thoả - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Giá, Bộ Tài chính - cũng cho rằng, mức tăng giá bán lẻ điện bình quân 3% theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã được Bộ Công Thương thực hiện nghiêm túc khi điều chỉnh giá điện theo hướng “không giật cục, có lộ trình”, bảo đảm ổn định tình hình chính trị - xã hội, hài hoà lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân. 

Ông Nguyễn Tiến Thoả cho rằng, điều chỉnh giá điện dù ít hay nhiều sẽ có tác động nhất định đến CPI. Theo tính toán, tăng giá điện 3% sẽ tác động tăng chỉ số giá tiêu dùng ở mức 0,099% ở vòng 1, còn vòng 2 sẽ tăng 0,18%. 

Trong khi hiện nay, chúng ta đang áp dụng biểu giá điện sinh hoạt 6 bậc lũy tiến, với nguyên tắc dùng càng nhiều thì càng phải tăng bậc với giá cao hơn. Và đương nhiên tiền điện sẽ phải trả nhiều hơn.

Mặt khác, những tháng nắng nóng, thông thường tiền điện tiêu thụ thường tăng nhiều hơn tháng bình thường gấp 2 lần. Do đó, tiền điện tăng mạnh là không tránh khỏi kể cả lúc giá điện chưa tăng. Vì thế, giá điện tăng cao hơn cũng là một áp lực lớn cho người dân vào dịp này.

Do vậy, cơ quan quản lý Nhà nước cần phải có chính sách tổng thể để bình ổn mặt bằng giá. Trước hết, cần yêu cầu tất cả doanh nghiệp đăng ký giá, kê khai giá phải báo cáo chi tiết giá thành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp khi giá điện tăng 3%, tránh tình trạng “nhà đèn” tăng 3% thì doanh nghiệp cũng tăng giá thành sản phẩm tương ứng. 

Đồng thời cần có giải pháp tránh lợi dụng việc tăng giá điện để lôi kéo các mặt hàng ở thị trường, chợ dân sinh, ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.