Sau tiêm vaccine, gần 1.000 con lợn "lăn ra chết"

Theo quyền Cục trưởng Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NNPTNT) Nguyễn Văn Long, từ đầu tháng 7.2022 đến ngày 26.8, Navetco cung ứng tổng cộng 23.344 liều vaccine tới 20 tỉnh, thành phố. Bao gồm: 4.494 liều vaccine để địa phương sử dụng theo chỉ đạo của Bộ NN-PTNT; 17.750 liều cung ứng nhưng không có giám sát của cơ quan thú y, không đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ NNPTNT hướng dẫn của Cục Thú y; và 1.100 liều chưa sử dụng.

Đến nay, những đàn lợn tiêm theo hướng dẫn của Bộ NNPTNT, Cục Thú y đều phát triển tốt, với tỉ lệ chết sau tiêm khoảng 0,6%, tức là ở mức bình thường, tương tự các vaccine thú y khác; ngoại trừ sự cố xảy ra tại Bình Định, Phú Yên và Quảng Ngãi khiến 743 con lợn chết sau tiêm. 

Cụ thể, tại Bình Định, giai đoạn đầu từ 21.7, có 9 cơ sở chăn nuôi lợn đảm bảo an toàn sinh học được tổ chức tiêm vaccine dịch tả lợn Châu Phi. Đến ngày 26.8, sau khi lấy mẫu kiểm tra sự bài thải virus và kháng thể sinh ra sau tiêm phòng, kết quả đàn lợn của 9 cơ sở sở sinh trưởng, phát triển bình thường.

Do thông tin về 905 liều vaccine NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi tại Bình Định có nguy cơ bùng phát, người chăn nuôi, thú y cơ sở đề nghị được cung cấp vaccine để tự tiêm phòng cho các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ và lợn thịt), với tổng cộng 4.950 liều. Giai đoạn kế tiếp này, vaccine được sử dụng không có giám sát của cơ quan thú y, không đúng với chỉ đạo của Bộ NNPTNT, hướng dẫn của Cục Thú y.

Còn tại Phú Yên và Quảng Ngãi dù không được chọn tiêm vaccine dịch tả lợn Châu Phi, không có trong văn bản chỉ đạo của Bộ NNPTNT và hướng dẫn của Cục Thú y. Tuy nhiên, người dân tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và TX.Đông Hòa (Phú Yên) đã mua 900 liều vaccine dịch tả lợn Châu Phi để tự tiêm cho đàn lợn; huyện Sơn Tịnh (Quảng Ngãi) cũng tự mua 500 liều và tự tiêm 450 liều. Hậu quả, 756 con lợn tiêm vaccine tại Phú Yên có phản ứng sau tiêm, và 431 con chết. Tại Quảng Ngãi cũng có 258 con lợn phản ứng và 30 chết sau khi tiêm. 

Vaccine dịch tả lợn Châu Phi có ngừa được dịch?

Theo ông Nguyễn Văn Long, khuyến cáo của Navetco là chỉ tiêm vaccine cho lợn từ 8-10 tuần tuổi, nhưng người dân lại tiêm cho tất cả các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ...), như vậy là không đúng đối tượng tiêm.

Hơn nữa, người chăn nuôi tự tiêm vaccine nhưng không có sự giám sát của các cơ quan thú y và Công ty Navetco. Hệ thống thú y cơ sở và người chăn nuôi, do không tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh, sát trùng, sử dụng chung kim tiêm, dẫn đến lây lan virus dịch tả lợn Châu Phi thực địa trong quá trình tiêm. Điều này thể hiện ở việc lợn chết khu trú nhiều ở một số vùng. Cùng với đó, các bên liên quan chưa giám sát kỹ lợn sau tiêm để kịp thời có biện pháp xử lý.

Đặc biệt, "nếu các đàn lợn đang bị nhiễm virus dịch tả lợn Châu Phi thực địa hoặc mầm bệnh nguy hiểm khác trước khi được tiêm phòng, nếu tiêm vaccine sẽ dẫn đến phản ứng mạnh hơn, gây chết" - ông Nguyễn Văn Long thông tin.

Hiện tại, Cục Thú y đã đề nghị các địa phương xảy ra sự cố sau tiêm phòng (Bình Định, Phú Yên và Quảng Ngãi) tạm dừng triển khai sử dụng vaccine NAVET-ASFVAC để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh. Đồng thời, thống kê chính xác số lượng, chủng loại lợn có phản ứng, chết sau tiêm phòng; thực hiện vệ sinh, sát trùng, tiêu độc, xử lý dịch bệnh theo quy định...

Tuy nhiên, ngoài các việc nêu trên, đến nay, việc xử lý của Cục Thú y cũng chỉ mới dừng lại ở mức đề nghị các tỉnh, thành phố sử dụng vaccine và Công ty Navetco "rút kinh nghiệm, chấn chỉnh công tác giám sát sử dụng vaccine".

Về phía Navetco, bước đầu doanh nghiệp này nhận "hỗ trợ" từ 1-2 triệu đồng/con đối với lợn bị chết. Trong đó, lợn nái và lợn đực giống: 2 triệu đồng/con; lợn thịt thương phẩm: 1 triệu đồng/con.

Navetco cũng hỗ trợ thuốc, chất bổ trợ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con lợn có phản ứng sau tiêm phòng.