Bộ Công thương bắt đầu vào cuộc

Trao đổi với PV Lao Động chiều 14.3.2022, ông Phạm Văn Công - Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), cho biết: VINACAS đã có văn bản báo cáo đến Thủ tướng về vụ việc một số doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân hạt điều có dấu hiệu bị lừa đảo khi xuất hàng sang Italy, và kính đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và Interpol Việt Nam trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình, phối hợp chặt chẽ để hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp.

“Hiện nay, Bộ Công thương đã lên lịch họp để tìm hướng giải quyết. Cuộc họp dự kiến tổ chức tại văn phòng phía Nam vào ngày 17.3.2022. Đây là cuộc họp quan trọng và VINACAS đã thành lập đoàn để tham dự họp do anh Bạch Khánh Nhựt – Phó Chủ tịch Thường trực VINACAS làm trưởng đoàn” – ông Phạm Văn Công cho hay.

Theo VINACAS, tình hình hiện rất cấp bách vì 36 container đã và đang đến các cảng của Italy; các doanh nghiệp có nguy cơ mất tất cả số container này.

Nguy cơ 36 container nhân hạt điều bị chiếm đoạt

Trước đó, VINACAS nhận được “Đơn kêu cứu” của 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân hạt điều.

Ngay khi có thông tin, ngày 8.3.2022, VINACAS đã tổ chức họp các doanh nghiệp nghi bị hại.

Các doanh nghiệp này cho biết: Họ đã ký hợp đồng với một số khách hàng Italy thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt xuất khẩu hạt điều sang Italy. Hàng được chỉ định đến cảng Genoa và cảng La Spezia (Italy), do các hãng tàu Cosco, Yangming, HMM và ONE vận chuyển.

Hiện nay, các doanh nghiệp đều gặp 2 tình trạng:

Thứ nhất, với các bộ chứng từ gửi tới ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ: Theo hướng dẫn của người mua hàng, nhà xuất khẩu nộp hồ sơ gốc bao gồm cả vận đơn đường biển bản gốc cho ngân hàng tại Việt Nam để nhờ thu tiền bán hàng. Sau đó, ngân hàng tại Việt Nam đã gửi bộ chứng từ gốc cho ngân hàng thanh toán tại Thổ Nhĩ Kỳ của người mua qua dịch vụ phát chuyển phát nhanh DHL.

Sau khi ngân hàng phía Thổ Nhĩ Kỳ nhận được bộ chứng từ gốc từ DHL, đã thông báo cho ngân hàng Việt Nam rằng, người mua không phải khách hàng của họ, và thông báo là đã gửi trả lại bộ chứng từ cho phía ngân hàng Việt Nam. 

Khi ngân hàng Việt Nam tra soát với công ty DHL về tình trạng giao phát theo số AWB do ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp thì được phản hồi rằng, số AWB này không liên quan gì đến ngân hàng Việt Nam. Ngân hàng Việt Nam đã gửi rất nhiều điện để hỏi về tình trạng bộ chứng từ trả về nhưng không được trả lời.

Thứ hai, với các bộ chứng từ gửi đến các ngân hàng tại Italy, thì các ngân hàng bên Italy đều thông báo cho ngân hàng Việt Nam rằng, họ đã nhận được bộ chứng từ từ DHL nhưng là các bản photocopy không phải bản gốc; hoặc có trường hợp là giấy trắng.

Hiện các doanh nghiệp rất lo lắng vì không biết bộ chứng từ gốc ở đâu, do đó hàng hóa có thể sẽ bị chiếm đoạt. Do hàng được giao làm nhiều đợt nên đã có những container đến cảng Italy, một số đang sắp tới. Phát hiện dấu hiệu lừa đảo, các doanh nghiệp và ngân hàng Việt Nam đã nỗ lực tìm cách giữ hàng, thu hồi bộ chứng từ.

Tính đến chiều ngày 9.3.2022, còn lại 36 bộ chứng từ của 36 container bị “mất kiểm soát” của các doanh nghiệp và ngân hàng.

Hiệp hội Điều Việt Nam cũng đã có công văn gửi đến các hãng tàu đề nghị hỗ trợ tạm giữ hàng.

Trong công văn, VINACAS nêu rõ, theo các doanh nghiệp và ngân hàng của họ thì: Sau khi gửi hồ sơ nhờ thu từ ngân hàng Việt Nam tới các ngân hàng của người mua bên Italy hoặc Thổ Nhĩ Kỳ theo hướng dẫn của người mua, ngân hàng của người mua thông báo cho ngân hàng Việt Nam rằng họ đã nhận được bộ chứng từ, bao gồm Bill of lading, nhưng toàn là các bản copy, không phải bản gốc.

Như vậy, bộ chứng từ gốc bao gồm cả Bill of Lading đã bị đánh tráo và thay vào đó là các bộ copy hay giấy trắng tại khâu nào đó trong quá trình chuyển giao từ chuyển phát nhanh sang ngân hàng người mua. Tất cả các shipper đều chưa nhận được tiền.

"Qua đánh giá, chúng tôi (VINACAS, các doanh nghiệp, các ngân hàng bên người bán) cho rằng: Vụ việc này có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt bộ chứng từ gốc và original Bill of lading nhằm để chiếm đoạt các container hàng hạt điều tại các cảng khác nhau tại Italy" - Công văn nêu rõ.

“VINACAS đã gửi văn bản đến các hãng vận chuyển liên quan; đề nghị các hãng vận chuyển áp dụng biện pháp “Khẩn cấp”, tạm thời giữ lại các lô hàng đang nằm tại cảng và sẽ đến cảng; không giải phóng hàng cho người nhận ngay cả trong trường hợp họ trình vận đơn gốc. Chỉ cho phép giải phóng hàng khi nhận được xác nhận từ các Công ty Chủ hàng (Người bán).  Hướng dẫn cụ thể cho các doanh hàng. Hướng dẫn các doanh nghiệp chủ hàng thủ tục để được hoàn trả hàng” – ông Phạm Văn Công cho hay.