Niềm tin kinh doanh đang ở mức thấp

Trao đổi với Báo Lao Động bên hành lang Quốc hội về tình hình kinh tế, xã hội, ông Vũ Tiến Lộc cho biết, chúng ta đang có một bức tranh kinh tế với hai mầu sáng - tối.

Năm 2022 khép lại với thành quả ấn tượng. Chúng ta vừa ổn định được kinh tế vĩ mô, vừa duy trì được tốc độ tăng trưởng trên 8% - gần gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế thế giới và 2 lần so với Châu Á. Việt Nam trở thành một điểm sáng hiếm hoi trong nền kinh tế toàn cầu.

Nhưng, các số liệu được Tổng cục Thống kê vừa công bố mới đây, lại cho thấy thực trạng kinh tế Việt Nam 5 tháng đầu năm 2023 là rất khó khăn. Các động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế đều đang trên đà suy giảm.

Xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm đã giảm 11,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp giảm 2%. Giải ngân vốn FDI giảm 0,8%.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, mặc dù có tăng 8,3% so với cùng kỳ (sau khi loại trừ yếu tố giá), nhưng vẫn thấp hơn mức tăng 10,3% của 3 tháng đầu năm, tức là tốc độ tăng trưởng cũng đang giảm đi.

Niềm tin kinh doanh đang ở mức thấp. Tính chung, 5 tháng đầu năm, số doanh nghiệp thành lập mới và quay lại hoạt động chỉ đạt con số 95.000 doanh nghiệp, giảm 3,7% so với cùng kỳ, còn số doanh nghiệp rút khỏi thị trường là 88.000 doanh nghiệp, tăng đến 22,6%.

"Các doanh nghiệp đang hoạt động, thì phần lớn cũng phải thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp, thực tế đã chết lâm sàng. Khu vực kinh tế tư nhân - một trong những thành quả quan trọng bậc nhất của công cuộc cuộc đổi mới kinh tế ở nước ta, trong những năm qua, đang suy yếu", ông nói.

Phân tích nguyên nhân, ông Lộc cho rằng, một phần, là do nhu cầu tiêu dùng tại các nước phát triển, thị trường xuất khẩu chủ yếu của chúng ta, tăng trưởng chậm lại.

Phần khác, là do thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị đóng băng, gây tác động dây chuyền, khiến tình trạng nợ nần gia tăng, sản xuất bị đình trệ, thu nhập của người dân giảm sút.

Chúng tôi đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc thúc đẩy đầu tư công, và làm sống lại nhiều dự án trọng điểm đã bị "đắp chiếu".

Chúng tôi đánh giá cao việc Ngân hàng Nhà nước đã dũng cảm "đi ngược chiều với thế giới" để thực hiện 3 đợt giảm lãi suất liên tục. Đồng thời cho phép các tổ chức tín dụng được thực hiện cơ cấu lại nợ, giãn nợ cho doanh nghiệp.

Chúng tôi cũng đánh giá cao những nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc thực hiện các chính sách giãn, hoãn, giảm thuế cho người dân và doanh nghiệp", ông Lộc cho hay.

Các đề xuất theo kiểu tăng giá điện, tăng thuế... nên dừng lại

Dù vậy, Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội cho rằng, liều lượng của các chính sách kể trên, còn chưa đáp ứng được yêu cầu, và tiến độ còn chậm trễ, do vậy cần các giải pháp cao hơn để bơm "ô-xy" cho doanh nghiệp.

"Tôi đề nghị trong thời gian tới, Chính phủ cần thực thi các biện pháp tài khóa và tiền tệ mạnh mẽ hơn. Các đề xuất theo kiểu tăng giá điện, tăng thuế mặt hàng nước uống có đường, áp chi phí tái chế bao bì cho các ngành sàn xuất, nên dừng lại.

Việc giảm thuế VAT 2% trong thời gian tới, theo tôi, chúng ta nên mở rộng ra tất cả các ngành hàng, và kéo dài ít nhất 1 năm, không nên chỉ bó gọn trong vài ngành hàng và chỉ ngập ngừng trong thời gian 6 tháng", ông nói.

Đồng quan điểm, Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho biết, hiện nay nguồn lực và sức chịu đựng của doanh nghiệp suy giảm nhiều.

Điều này thể hiện rõ qua số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 4 tháng đầu năm tăng 25,1% tương ứng với gần 77.000 doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính và phải bán tài sản để giải quyết thanh khoản trong khi chính sách ưu đãi vẫn còn nhiều khó khăn, hạn hẹp.

Đại biểu đề nghị, sớm rà soát toàn diện về sự hiệu quả của các chính sách hỗ trợ ưu đãi đang được triển khai để có biện pháp thay đổi kịp thời.

"Biện pháp nhanh nhất, hiệu quả nhất và dễ hấp thụ nhất trong lúc này chính là dùng công cụ tài khóa để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp như giảm lãi suất ngân hàng, giảm tiền thuê đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm, giãn miễn lãi suất miễn lãi chậm nộp bảo hiểm xã hội", đại biểu kiến nghị.