Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu thủy sản quý I đạt 1,8 tỉ USD, giảm 28% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, các nhóm thủy sản chủ lực như cá tra, tôm, cá ngừ giảm 30-37%; cua ghẹ và các loại hải sản khác là 2-42%.

Trong số thị trường xuất khẩu chính, Mỹ ghi nhận mức sụt nhiều nhất, trên 50% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 284 triệu USD. Tiếp đến là Australia với 65 triệu USD, giảm 30% so với cùng kỳ 2022.

Xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc cũng chỉ đạt 279 triệu USD, thấp hơn 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan cũng lần lượt giảm nhập 7-17%. Đây là con số đáng báo động với ngành thủy sản khi các thị trường chính đồng loạt giảm sâu dù doanh nghiệp nỗ lực duy trì sản xuất và tiết giảm chi phí.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngành này đang đối diện với nhiều khó khăn khi lạm phát toàn cầu tăng, cầu giảm tác động xấu đến sản xuất trong nước.

Đơn hàng xuất khẩu của các doanh nghiệp giảm 20-50%, tồn kho tăng. Kéo theo đó, sản xuất nguyên liệu thủy sản trong nước bị chững lại, ngư dân và doanh nghiệp đều thiếu vốn để duy trì nuôi trồng, khai thác và chế biến.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - nêu ra lý do khiến xuất khẩu thủy sản "buồn bã" quý đầu năm. Đó là câu chuyện về thức ăn nuôi thủy sản.

Hiện nay, giá nguyên liệu đầu vào sản xuất thức ăn chăn nuôi thủy sản tăng cao kỷ lục và không ổn định, dẫn đến giá thành sản xuất thức ăn thủy sản và sản phẩm thủy sản đều cao.

Ngành nuôi trồng thủy sản đang loay hoay với bài toán giá thành và năng lực cạnh tranh. Cụ thể như giá nguyên liệu tôm của Việt Nam đang cao hơn 20-30% so với giá tôm cùng loại của Ấn độ và Ecuador. Trong đó, chi phí cho thức ăn chăn nuôi là một chi phí đầu vào có tính chi phối đối với giá thành sản phẩm thủy sản nuôi. 

Thực tế hiện nay, khô đậu tương là mặt hàng nguyên liệu chính, chiếm 80-90% giá thành thức ăn nuôi thủy sản và thức ăn chăn nuôi.

Do vậy, ngày 15.3.2023, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam đã gửi công văn số 24 tới Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị điều chỉnh giảm thuế suất thuế nhập khẩu khô đậu tương từ mức 2% về mức 0%.

Điều này giúp các doanh nghiệp trong ngành mạnh dạn đầu tư sản xuất, tiếp tục củng cố vị thế của Việt Nam là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản lớn trên thế giới, đồng thời góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.