Hiện nay, nhiều người dân Việt Nam vẫn chưa có thói quen để lại di chúc khi qua đời. Điều này làm cho việc phân chia di sản thừa kế, đặc biệt là bất động sản đôi khi gặp nhiều khó khăn. Để nắm rõ hơn về quyền thừa kế di sản không theo di chúc, đặc biệt là bất động sản, trao đổi với Lao Động, TS Nguyễn Thị Như Quỳnh - Chuyên gia hoạch định tài chính cá nhân tại CTCP Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản FIDT - cho biết, khi một người qua đời, việc phân chia di sản thừa kế của họ sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật. Di sản thừa kế bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Việc phân chia thừa kế theo pháp luật được thực hiện trong các trường hợp sau: Khi người chết không thể để lại di chúc; Khi người chết để lại di chúc nhưng không hợp lệ; Người thừa kế theo di chúc từ chối nhận di sản; Một số các trường hợp khác.

Khi xảy ra các trường hợp trên, theo điều 651, Bộ luật Dân sự năm 2015, tài sản, quyền và nghĩa vụ của người mất để lại sẽ được chia theo ba hàng thừa kế. Cũng căn cứ theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 về các hàng thừa kế sau đây:

- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

- Hàng thừa kế thứ hai gồm: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.

- Hàng thừa kế thứ ba gồm: Cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Bà Quỳnh chia sẻ, thừa kế quyền sử dụng đất là việc chuyển quyền sử dụng đất của người chết sang cho người thừa kế theo quy định của Bộ Luật Dân sự và pháp luật đất đai. Việc khai nhận di sản thừa kế được thực hiện như sau:

Bước 1: Khai nhận di sản thừa kế tại phòng công chứng/văn phòng công chứng.

Bước 2: Sau khi văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế được xác nhận, những người thừa kế tiến hành đăng ký quyền sử dụng đất tại UBND quận huyện nơi có đất.