Mới đây, đại diện Câu lạc bộ (CLB) Nước mắm truyền thống Việt Nam, Hiệp hội (HH) Thực phẩm Minh Bạch; Hội DN Hàng Việt Nam Chất lượng cao; Hội Lương thực, Thực phẩm TPHCM; HH Nước mắm Nha Trang; HH Nước mắm Phan Thiết; HH Nước mắm Phú Quốc; Cty CP Chế biến dịch vụ Thủy sản Cát Hải đã có văn bản kiến nghị gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ NNPTNT; Bộ trưởng Bộ KHCN về việc xây dựng các Tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho nước nắm.
Theo bản kiến nghị gửi Phó Thủ tướng, sau khi tiến hành hội thảo để góp ý kiến cho bản Dự thảo cuối Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN ) 12607:2019 Quy phạm Thực hành sản xuất nước mắm với sự tham gia của đại diện các bên và một số nhà sản xuất nước mắm..., nổi lên một số vấn đề cần được xem xét, điều chỉnh.
Cụ thể, sau sự cố Asen đối với nước mắm truyền thống, việc rà soát, xây dựng các văn bản tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đã được Thủ tướng chỉ đạo các Bộ có liên quan xây dựng cho sản phẩm nước mắm và cơ sở sản xuất nước mắm đã được ban hành cũng như đang trong quá trình soạn thảo, có nhiều nội dung được quy định chưa bám sát thực tế sản xuất nước mắm, đang cổ súy cho loại nước chấm công nghiệp (NCCN); nguy cơ ngành nước mắm truyền thống (NMTT) không còn đất sống.
Chiều 8.3, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT) tổ chức buổi họp cung cấp thêm thông tin về dự thảo TCVN-12607:2019 quy phạm thực hành sản xuất nước mắm.
Một số chuyên gia về nước mắm bị “phớt lờ” không được mời họp, nhưng đã đến dự và có ý kiến cho rằng xu thế xây dựng TCVN, QCVN cho nước mắm và cơ sở sản xuất nước mắm đang thiên về cổ súy cho sự phát triển nước mắm pha chế - nước mắm công nghiệp; tạo rào cản kỹ thuật để triệt tiêu nghề sản xuất nước mắm truyền thống, không làm rõ sự khác biệt giữa quy trình và điều kiện sản xuất nước mắm thật hay còn gọi NMTT và nước mắm pha chế công nghiệp.
TS Trần Thị Dung, chuyên gia nước mắm của HH Thực phẩm minh bạch, thành viên CLC NMTT (VASEP), nêu rõ: Chúng tôi gọi NMTT là loại nước mắm không cần chất bảo quản gì; chỉ cần có muối bão hòa là nó tự bảo quản, hàm lượng acid amin cao là nước mắm bảo quản.
“Nhưng bây giờ người ta pha loãng nước mắm ra nên buộc họ phải cho chất bảo quản vào. Đấy không còn là nước mắm nữa. Các bạn thử về ăn chả, ăn nem cũng dùng một thìa nước mắm pha với mấy thìa nước lọc, bột ngọt... đấy gọi là nước mắm chấm để phân biệt với nước mắm nguyên chất” TS Trần Thị Dung nêu ý kiến.
“Tại sao tôi dùng từ NMCN? Vì họ có 10 bể, mỗi bể 1.000 lít thì một ngày họ có thể sản xuất được 100.000 lít hoặc hơn. Còn những nhà sản xuất NMTT, cá và muối đem về hàng năm trời, ở miền Bắc phải 1,5-2 năm mới có được nước mắm. Vậy tại sao lại đánh đồng NMTT với NCCN?” - TS Trần Thị Dung bức xúc nói thêm.
Thay mặt các DN và các HH, TS Trần Thị Dung nêu ý kiến đề nghị hãy trả lại tên NMTT cho họ (các DN, HH NMTT-PV) đứng riêng một mình, không nhập nhằng lẫn lộn, bị đánh tráo khái niệm giữa NMTT và NCCN.
TS Trần Thị Dung cũng yêu cầu: Xung quanh vấn đề nước mắm bị pha loãng, tạo chất bảo quản, tạo màu, tạo hương… chắc chắn là không phải NMTT mà là NCCN. Do vậy, Ban soạn thảo cần ban hành quy định nếu chưa có văn bản nào quy định riêng giữa 2 loại nước mắm này.